Homilie op Kerstavond nachtmis 
door het jaar A (reeks 2001-2002)

Kerstmis gezinsmis 19.00 uur
Kerstmis jongerenmis 21.30 uur
Kerstmis nachtmis 24.00 uur
Kerstmis Dageraadsmis 8.45 uur
Dagmis / Plechtige viering van het hoogfeest van Kerstmis 10.30 uur
Tweede Kerstdag - Oecumenische viering 10.00 uur
Kindjewiegen 15.00 uur

Preek op Kerstavond nachtmis door het jaar A, serie 2001-2002, 
A2002CHRST03.html, in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk, 
door pastoor Michel Hagen, ma. 24 dec. 2001, 21.30 uur.  A.M.D.G. 

Thema: Een groot Licht.
E.L:  Jes.9, 1-3. 5-6 
T.L:  Titus 2, 11-14
EV:  Luc. 2, 1-14

Homilie 

Er gebeurt nogal wat in dit verhaal: ‘Plotseling stond er een engel des Heren voor hen en ze werden omstraald door de glorie des Heren, en opeens voegde zich bij de engel een hemelse heerschare, zij verheerlijkten God met de woorden: ‘Eer aan God in de hoge.’ Er gebeurt nogal wat, daar in dat kleine dorpje Bethlehem. 

Hoe komt het toch dat de volgende dag niet niet in de Poeldijker van Bethlehem werd geschreven: Engelen verschenen? OK, zo’n blad hadden ze niet, maar dan via de dorpsomroeper met zijn dagelijkse nieuwsbulletin: Attentie, attentie: Gisteren is er er een engel gesignaleerd in het Bethelehemseveld. Na enige tijd kwam er een grote groep engelen bij. De aantallen werden geschat op 144000. De engel bracht enkele hemelse boodschappen mee. In verband met het opruiende karakter van deze boodschappen is er een embargo ingesteld op verdere berichtgeving. Buitenslands nieuws: De volkstelling van keizer Augustus is een groot succes. Enkele regeringsvertegenwoordigers verklaren dat hiermee een geheel nieuw instrument is ontwikkeld voor het macro bevolkingsbeleid. Vanuit de Non-Gouvernementele organisaties komt nog steeds kritiek. Zij zien in de volkstelling een nieuw wapen voor de Romeinse bezetter. Dit was het nieuws. 

Waarom lezen we over die bijzondere gebeurtenissen van engelen niets bij oude Romeinse geschiedsschrijvers uit de eerste eeuw. Het is toch niet zo gewoon om ineens een engel voor je te zien staan, het is toch ook niet zo gewoon ineens een hemel vol engelen te zien? Licht, Lichter en nog meer Licht. Of was dat verschijnsel juist wel heel algemeen, maar was het alleen voor deze herders heel bijzonder? Ja, wat is nu gewoon en wat is ongewoon. 

Wat in onze mensenwereld gewoon is? Dat mensen elkaar het hoofd inslaan. Dat Arafat niet naar Bethlehem mag. Dat we winst maken uit oorlogvoering, dat de nieuwsberichten alsmaar meer ellende de wereld in slingeren en dat diezelfde nieuwsmedia daar een dikke boterham aan verdienen. We maken winst met de leugen, we worden rijk door andermans armoede. 

De KRO wil deze dagen een gevoel met u delen, het gevoel van de engelen. Zo’n 18 of meer artikelen vullen de Studio met engelenverhalen, met allerhande ideeën, visies en ervaringen. Als je dit hebt gelezen bekruipt je de vraag of niet zo ongeveer alles een engel kan zijn. Van een lantarenpaal tot een motorrijder, als die maar op het juiste moment aan komt rijden, of op het juiste moment aan of uit gaat. Maar misschien komt er zo wel nieuwe ruimte tegenover de erg platte visie van de afgelopen eeuw waarin alle engelen naar het rijk der fabels waren verwezen. 

Ikzelf ben daar trouwens niet ongevoelig voor. Als het zo is dat God zijn hulp aanpast aan de manier waarop wij het nodig hebben, dan doet Hij het bij mij niet door een zichtbare engel, met vleugels en een trompet, maar door een woord, een gedachte, een idee, dikwijls onverwacht, zacht in mijn geest, mild en bescheiden en met herhaling. Ik kan er gemakkelijk aan voorbijgaan en toch ook niet. Het heeft nogal lang geduurd voordat ik die zachte ingevingen leerde herkennen en het heeft zeker nog en keer zo lang geduurd voordat ik aan die zachte leiding toegaf. Mijn verstand en wil en mijn eigenmachtigheid was zo sterk dat God het er een hele tijd tegen moest afleggen. 

Zal daar misschien ook de verklaring in te vinden zijn dat we geen engelen zien? Wanneer zou ik zeggen dat ik een engel gezien heb. Ik ben geneigd het intuïtie te noemen, een voorgevoel. Maar na zoveel jaren noem ik het anders. Intuïtie is iets van jezelf, zoals je kijkt met je ogen of tast met je handen. Maar dit is meer iets zoals een woord dat iemand je toespreekt, dat komt van een ander, van de Ander. 

Een van de geïnterviewden is mr. Moszkovicz. Hij gelooft als trouwe Jood in engelen. En over goed en kwaad loopt zijn visie tamelijk parallel aan ons katholieke geloof. Hij ging met een vraag naar Rabbijn Rav Friedriechs: Hoe kan de Allerhoogste hebben toegestaan dat de Nazi’s in de oorlog honderdduizenden kinderen hebben vermoord?” De rabbi gaf ten antwoord: “God heeft ons de vrije wil gegeven, dus de schuld ligt niet bij God, maar bij de mens zelf. Als je boos wilt zijn, moet je dat op mensen zijn, want zij zijn vrij in hun handelen.” 

Daarmee is natuurlijk niet alles gezegd, je hebt geen oplossing voor alle kwaad in de wereld, maar je hebt een leidraad. Het probleem is eerder: Hoe komt het dat zoveel Duitsers en Japanners en heel veel anderen in die Nazi-ideologie geloofden, en hoe kon het dat zoveel Russen in de Communistische ideologie geloofden. En weer anders, hoe kon het dat zoveel Christenen konden geloven dat het lijden van de Joden hun eigen schuld was. 

Dat komt door gebrek aan echt geloof. Natuurlijk. We geloven wel dat er iets is. Dat er mogelijk ook leven na de dood is, dat er engelen bestaan, wat dat dan ook is. Maar het is allemaal vrijblijvend. Zolang God de grote Probleemoplosser is, de grote Helper die mij opvangt in mijn problemen, de hemelse ANWB, zolang blijft deze wereld zoals hij is. Want dan laten we het God opknappen. 

Maar God wil iets heel anders. Hij wil dat wij zijn stem gaan verstaan in ons hart. Dat we best genieten van zoveel moois op aarde, maar tegelijk beseffen dat het genieten niet ons doel is, maar een toegift, een extra’tje. God wil dat wij zijn tekenen gaan verstaan. Tekenen die toch onze vrije wil in takt laten, zodat we steeds vrij kiezen, want dat is onze waardigheid. De dingen gaan pas veranderen als wij onze vrijheid niet alleen bewust worden maar ook begrijpen dat vrijheid verantwoordelijkheid geeft. Als wij ons van lieverlee net zo verantwoordelijk weten als Jezus. 

Kerstmis. Daar is het Licht. Waar is het Licht? Daar in die stal. Een kind dat die innerlijke stem verstaat als geen ander, een mens die ons kan zeggen wat God wil. Hoe deze wereld meer Gods wereld kan worden. Een heel groot Licht. Laten we naar dat Kind gaan luisteren, leerling worden van Jezus. Ons in zijn woorden verdiepen. Als u af en toe van binnen die zachte stem hoort die u aanspoort iets goeds te doen. Doe het. Noem het uw engel, of de heilige Geest, noem het voor mijn part intuïtie. Maar doe het. U zult zien dat er Iemand is die u leiding wil geven. Als we het gaan doen, dan gebeurt precies dat, waarvoor tweeduizend jaar geleden een Kind werd geboren in een kribbe. Een kind dat kwam om Gods wil te doen. Amen. Zalig Kerstfeest. 

Terug naar homepage