Preek op zesde zondag door het jaar C, serie
2003-2004, C2004DHJ06.html.
Eucharistieviering op zaterdag 14 en zondag 15
februari 2004, om 19.00 te Monster
en 09.30 uur te Poeldijk. Door pastoor Michel
Hagen. AMDG.
Zondag 15 februari viering met gehandicapten.
E.L.: Jer. 17. 5-8
Ev.L.: Lc. 6, 17. 20-26
Homilie Zaligsprekingen, mensen wordt geluk aangezegd,
maar wel precies andersom dan je zou verwachten. Als je deze tekst goed
leest, dan begrijp je dat sommige mensen het Christendom niet zo zien zitten.
Dat is een geloof voor arme sloebers die in dit leven niets te verwachten
hebben.
Kent u het verhaal van de rijke jongeling nog.
Een man komt bij Jezus: Meester, wat moet ik doen om het eeuwig leven te
verwerven. De man leeft netjes, doet wat hij moet doen en laat wat hij
moet laten. Uiteindelijk zegt Jezus: ‘Wil je volmaakt zijn!? Ga dan naar
huis, verkoop wat je bezit. Geef het aan de armen en je zult een schat
in de hemel bezitten. Kom dan terug om Mij te volgen.’ Maar de man gaat
bedroefd heen, want hij is erg rijk.
Er komt iemand enthousiast naar Jezus toe en zegt:
‘Heer ik zal U volgen waar U ook heen gaat.’ Dan zegt Jezus als een soort
ontnuchterende waarschuwing: ‘De vossen hebben holen. De vogels hun nesten.
Maar de Mensenzoon heeft zelfs geen steen om zijn hoofd op te leggen’.
Als Jezus een andere keer van de berg afkomt en
aan zijn leerlingen begint te vertellen dat Hij veel zal moeten lijden
en door de mensen verworpen zal worden en gedood, maar dat Hij de derde
dag zal verrijzen. Komt Petrus is opstand. Neemt Jezus apart. Geeft Jezus
een reprimande en zegt dat zoiets nooit mag gebeuren. Dan plaatst Jezus
Petrus achter zich en zegt: ‘Ga weg Satan, want jij laat je door menselijke
overwegingen leiden en niet door wat God wil’.
Wat is de overeenkomst tussen deze drie voorbeelden?
Armoede! Niets bezitten! Wat is de diepere overeenkomst? Vrijheid! De rijke
jongeman is rijk, maar kan niet doen wat hij ten diepste zou willen. Dus
is hij door zijn rijkdom niet meer vrij. Jezus waarschuwt een enthousiaste
volgeling. Want om zo vrij te zijn als Jezus, moet je bereid zijn zelfs
geen steen te hebben om je hoofd op te laten rusten. En Petrus moet leren
dat Jezus niets wil bezitten en zo vrij is, dat Hij zelfs zijn leven prijs
geeft als dat voor de mensen nodig is en zijn hemelse Vader dat van Hem
vraagt.
Vrijheid. Wie zou zo vrij willen zijn? Wij denken
vaak dat wij vrij zijn als we hebben wat we willen. We leven in de tijd
van het individualisme en de economie geeft daar flinke impulsen aan. Je
bent vrij om te doen wat je wilt als er vijf TV-toestellen in huis zijn,
als er drie auto’s en een motor klaar staan, als ieder een eigen CD-collectie
heeft, als je over geld kunt beschikken om te kopen wat je wilt. Dan ben
je vrij. Vandaag zegt Jezus: ‘O wee, o wee. Wee, jij rijke mens. Je hebt
niets meer tegoed. Je hebt niets meer te verlangen en je hebt ook niets
meer te verwachten, want God kan niets meer voor je betekenen.
Zie u het voor u? De tevreden Nederlander, tevreden
met zichzelf, tevreden met het weer, tevreden met een goed betaalde baan,
tevreden met het gezin, al is er ltijd wel wat te mopperen. Maar is dat
dan niet wat God juist bedoelt? Is tevreden zijn geen deugd, iets moois?
Jazeker, maar er is een tevredenheid die precies omgekeerd werkt, wanneer
je zo tevreden bent met jezelf, dat je zelfgenoegzaam wordt. Tevreden omdat
je alles hebt. Want het merendeel van die tevreden mensen bidden alleen
als er de nood aan de man is, zien de kerk alleen als er een uitvaart is
of een trouwerij. Geven van hun overvloed een schijntje, al lijkt dat heel
wat. Het merendeel van de tevreden Nederlander is eigenlijk God allang
vergeten. En bij welk deel van de Nederlanders horen wij?
Zaligsprekingen. Jalig jij die arm bent. Er zijn
er onder u die nog weten wat armoede is. In de vorige generatie is er in
en rond de oorlog echte armoede geweest. De jongeren weten het alleen van
radio en TV, van voorbeelden daarbuiten. Vrijwel alle armoede in Nederland
is relatieve armoede. Soms ook schrijnend, moeilijk, maar in verhouding
met derde wereldlanden relatief.
Maar armen lopen een gevaar, zij kunnen gemakkelijk
jaloers worden op de rijken. Jaloersheid, afgunst, haat, klassenstrijd.
De ingrediënten die Marx verwelkomde als ingrediënten om af te
rekenen met het kapitalisme.
Jezus bewandelt een totaal andere weg. Een weg
die Karl Marx vervloekte. Jezus geeft de hemel als perspectief. Marx vond
dat een slaappil, een nep-goedmakertje, zo hou je ze dom en rustig. Wees
maar arm en geloof maar in de hemel. De rijken rijk laten en de armen arm,
en alles blijft zoals het is. Is het dat wat Jezus bedoelt?
Karl Marx heeft Jezus nooit begrepen. En dat is
jammer, want dan had hij zijn verstand voor iets beters kunnen gebruiken.
Jaloersheid, afgunst en klassenstrijd zijn geen middel tot vooruitgang.
Want het bezit van de rijken afnemen maakt nieuwe rijken en de mens blijft
onvrij.
Wie waren nu echt vrij? Ik denk de eerste Christenen.
Zij waren soms rijk, maar werden arm, zij gaven weg wat ze bezaten, deelden
alles met de armen en samen waren ze rijk. Bij de eerste Christenen, ook
al was het daar nog niet ideaal, zag je op sommige momenten het ideaal
gerealiseerd worden. Zoals Barnabas bijvoorbeeld, die zijn bezittingen
aan de apostelen schenkt om te verdelen onder de armen.
Maar weet u wat het ergste is van onze moderne
rijkdom. De diepere honger wordt voor een deel gesust. De honger naar echte
liefde, echte waarden en normen, echte innerlijke schoonheid, echt leven.
Die honger wordt steeds tijdelijk even verzadigd. Teveel verzadigd met
schijnbaar leven, schijnbare liefde, schijnbare schoonheid, schijnbaar
goede waarden en normen, steeds even verzadigd. Teveel verzadigd om mensen
hongerig te houden en aan te zetten tot radicale stappen. Te weinig verzadigd
om de wezenlijke honger echt te stillen. En dat kan ook niet.
Wat Jezus ons voorhoudt is niet de veridealisering
van een wereldwijde armoede. Hij laat zien dat de armoede een middel wordt
tot vrijheid en geloof, armoede als middel tot vertrouwen op God. Dan zal
God bewijzen dat Hij voor jou zorgt, Dan zal God laten zien dat Hij je
Vader is. En God zal je honger stillen, je diepste honger. Hij zal je binnenbrengen
in zijn Koninkrijk van echte vrede. Hij zal jouw naam in ere houden, omdat
jij voor zijn Zoon bent opgekomen. En Hij zal je voorspoed en zegen geven,
zoveel als goed voor je is. Zoveel als nodig is voor echt geluk. Zalig
ben je, als je die weg met God durft te gaan. Amen.