Preek op het feest van de H. Familie, serie
2003-2004, C2004ADVKERST05.html.
Eucharistieviering in de parochiekerk te ‘s-Gravenzande 27/28 december 2003,
19.00 en 09.30 uur. Door pastoor Michel Hagen. AMDG.
Feest van de heilige Familie
E.L.: Sir. 3, 2-6. 12-14
Ev.L.: Luc. 2, 41-52
Homilie
Een heilige Familie. Op het eerste weekend
na Kerstmis staat het gezin centraal, een heilig gezin. Wat is nu een heilig
gezin? Is dat een gezin waar alles vanzelf gaat, waar nooit conflicten heersen,
waar iedereen lief en aardig naar elkaar is? Het woord heilig roept dikwijls
vreemde associaties op. Moeder Teresa was ooit op bezoek in het Midden Oosten,
toen daar gevechten aan de gang waren. Een weeshuis met gehandicapte kinderen
moest geëvacueerd worden. Een team was daar aan het overleggen toen
Moeder teresa langs kwam. Een van de aanwezigen merkte op, dat is nu het
laatste dat we nodig hebben, een heilige.
Mensen hebben bij heiligheid vreemde associaties. Na enig heen en weer gepraat
zei Moeder Teresa binnen drie dagen zijn we rond en het gaat slagen, terwijl
er absoluut geen uitzicht was, er was alleen maar tegenwerking van de overheden
en de strijdende partijen. Daarin tekent zich heiligheid. Niet zozeer jezelf
ergens blind en overmoedig in storten, maar Gods influistering verstaan en
weten wat Hij zegt en zegent. Wat Moeder Teresa zei kwam uit en iedereen
erkende dat dit een compleet wonder was.
Heilig. Wat betekent het dat God heilig is? Dat Jezus heilig is? Dat we in
het Sanctus driemaal heilig zingen. Wat betekent het dat we in onze geloofsbelijdenis
zeggen: ‘De Heilige Katholieke en Apostolische Kerk, dat we hier de heilige
Eucharistie vieren. Dan pas kun je nagaan wat het betekent dat we een heilig
huisgezin vieren.
Heilig is niet zo gemakkelijk uit te leggen. Als God heilig is wordt niet
alleen zijn majesteit, maar ook zijn heerlijkheid, zijn macht en gerechtigheid
bedoeld. Als priesters in het Oude Testament werden opgeroepen heilig te
zijn, dan betekende dat meestal dat ze rein moesten zijn, zuiver, schoon.
Maar als de Bijbel spreekt over een heilig volk, dan betekent dat meestal
dat het afgezonderd is van de andere volken die niet zuiver en rein zijn,
niet aan God toegewijd. Heilig betekent zoiets als helemaal van God zijn,
aan God toebehoren. Losgemaakt uit het alledaagse, gezuiverd, toegewijd.
En bij Jezus zie je daarbij nadrukkelijk dat een heilige Gods wil volbrengt.
Wat is dan een heilig huisgezin? Een gezin dat zich voegt naar Gods plan
met deze wereld. En vandaag staat zo’n gezin centraal. Jozef, Maria en Jezus.
Een gezin dat er op uit is om Gods wil te doen. Hoe? Door trouw te leven
naar de wet van Mozes, want in die wet waren Gods bedoelingen en Gods aanwijzingen
opgetekend. Maar ook door trouw te leven naar wat de heilige Geest in hart
en hoofd zegt. Aan de ene kant dus de structuur van Gods wetten en voorschriften
en aan de andere kant de dynamiek van de heilige Geest die waait waar Hij
wil en die mensen in beweging zet.
Heiligheid is nooit slaafse volgzaamheid van bevelen en verordeningen. Het
is ook nooit de impulsieve emotie die zonder verstand doet wat lief lijkt.
Heiligheid is die wonderlijke heelheid en geördendheid waarbij de structuur
van regels, wetten, voorschriften en afspraken vervuld wordt van de heilige
Geest die alles levend en vruchtbaar maakt. Heiligheid is die heelheid waarbij
liefde wijs is en de wijsheid liefdevol, waarbij kracht kwetsbaar blijft
en kwetsbaarheid krachtig is, waarbij vrijheid begrensd is en de grenzen
vrijheid scheppen, waarbij de eenheid veel omvat en de veelheid één
blijft, waarbij het leven een sterven is en het sterven nieuw leven betekent,
waarbij God mens wordt en de mens Gods kind.
En dan is het goed om te kijken naar dit gezin. Om de spanningen te zien
die er ook in dit gezin zijn, groeispanningen. Soms kijken we ook naar Maria
en Jozef met een roze bril op. Alsof Maria na de boodschap van de engel een
blauwdruk had gekregen van haar leven. Steeds opnieuw lezen we dat Maria
al wat er gebeurde in haar hart bewaarde en overwoog. Een mystieke ervaring
in je jeugd, zoals een woord van een engel. Een onverwachte zwangerschap,
hoe wonderlijk ook. Wanneer je leeft in een tijd waarbij iedereen de ervaring
deelt dat alle leven een gave van God is en alle leven teken is van Gods
scheppende kracht, dan is dat gebeuren niet zo helder dat Maria en Jozef
meteen zouden begrijpen wat er allemaal stond te gebeuren.
We hoorden in het Evangelie hoe Jezus in de tempel een groeimoment heeft.
Was het de eerste keer dat Hij mee mocht? In Jeruzalem werden de jongens
al vanaf hun vierde jaar of eerder meegenomen naar de tempel. Maar mannen
zoals Jozef die buiten Jeruzalem woonden, hoefden hun jongens niet mee te
nemen. De jongens kwamen dan pas vanaf hun 13e jaar. Jezus woonde buiten
Jeruzalem, dus het lijkt erop dat dit de eerste keer was dat Hij meeging
naar de tempel. Hij was nog geen dertien en Hij geniet van alles wat Hij
daar meemaakt. Hij stelt vragen en geeft ook antwoorden, waar de leraren
verbaasd van staan te kijken. Een groeimoment, want daar brengt Hij voor
het eerst zo duidelijk onder woorden dat God zijn Vader is. Daar, op die
plek is Hij bezig met de dingen van zijn Vader. Jezus is thuis bij Jozef
en Maria in Nazaret, maar hier komt Hij op een nieuwe manier thuis. Zijn
religieuze thuis wordt hier zichtbaar.
En is dat niet het doel van elke vader en moeder? Je kind opvoeden in het
bewustzijn dat God je hemelse Vader is? Je kind opvoeden, terwijl je weet
dat het aan de ene kant helemaal jouw kind is, maar dat hij aan de andere
kant helemaal van God is en zo zichzelf moet worden? Je kind ontvangen om
het weer te moeten loslaten?
Hoe hebben zij dat gedaan? Jozef en Maria volgden trouw de wet van Mozes.
Zij hoefden ook niet méér te doen dan dat, niet méér,
maar ook niet minder. De wet van Mozes was heel wat zwaarder dan de tien
geboden en de vijf geboden van de Katholieke Kerk. Het was niet alleen de
Sabbat, maar ook de jaarlijkse bedevaart, de reinheidswetten, de offers,het
aalmoezen geven en tienden afdragen. Uit alles blijkt dat Jozef en Maria
daar heel nauwkeurig in waren. Ze hadden Jezus zo opgevoed in liefde en gehoorzaamheid
en dan dit. Als Jezus onverwacht kiest voor God, overvalt Hij zijn ouders.
Hoeveel ouders zouden zich pijnlijk verrast voelen als een zoon zou zeggen:
‘Ik wil priester worden’? Als een dochter zou zeggen: ‘Ik wil naar het klooster’?
Als je maar één kind hebt, dan zullen er geen kleinkinderen
komen. En zal mijn kind wel gelukkig worden? Voor God werken, voor veel dingen,
menselijk gezien, alleen staan. Jezus’ roeping tekent zich hier af. Hij wil
bezig zijn, ja, Hij is al bezig met de dingen van zijn Vader. Bij de Evangelist
Lucas, zijn dit de eerste woorden van Jezus.
Een heilig huisgezin. Zo gewoon, maar in het gewone is God aan het werk.
Gewoon trouw aan de regels van hun Godsdienst, maar de heilige Geest werkt
er doorheen en maakt alles levend en heilig. Een heilig huisgezin, als voorbeeld
voor ons. Amen.