Preek op de eenentwintigste zondag door het jaar B, 
serie 2002-2003

Preek op de eenentwintigste zondag door het jaar B, B2003DHJ21.html.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk
zo.24/8/2003, 11.00 uur. Door pastoor Michel Hagen. AMDG.

E.L.:   Joz. 24, 1-2a. 15-17. 18b        
Ev.:    Joh. 6, 60-69    

Homilie 

Kiezen, keuzes maken, steeds opnieuw. Je wordt soms voor een keuze geplaatst die je niet wilt, kiezen uit twee kwaden heet dat dan. Je kind de waarheid zeggen, met het risico van een breuk in het gezin of wachten, met het risico dat het probleem nog groter wordt. Zo lijkt het soms in het geloof ook, met dit verschil dat het dan ten diepste een keuze is tussen goed en kwaad, terwijl dat op zo’n moment niet meteen duidelijk is.

Vandaag een historisch moment van Gods volk. Ze trekken het beloofde land in onder leiding van Jozua. Een nieuwe generatie, Mozes is gestorven net als de hele vorige generatie. Daar aan het begin van die nieuwe tijd roept Jozua de stammen samen en stelt hij de hamvraag: ‘Kies nu wie je wilt dienen. De goden, de afgoden, de onderwereldgoden, de vruchtbaarheidsgoden, de goden van de oorlog en de economie. Je kunt ze ook anders noemen, het zijn de goden van bezit, macht, geweld, haat, egoïsme, angst en overheersing. Of kiezen jullie voor God de Heer, de God van Abraham, Isaak en Jacob, die met ons is meegetrokken, weg uit Egypte, door de woestijn, de enige God die redt en bevrijdt, die goed is en barmhartig, vergevingsgezind en trouw? Kies wie je wilt dienen’.

Hetzelfde vinden we ook in het Evangelie van Johannes. Jezus heeft niet altijd succes, Hij is niet uit op applaus. En Hij test zijn leerlingen. Als Jezus moeilijke woorden spreekt, haken de meesten inderdaad af. Hij heeft gezegd: ‘Het brood dat is zal geven is mijn vlees’. Maar wij zijn toch geen kanibalen, geen mensenvleeseters, Hij raaskalt, Hij is doorgedraaid. De meesten van zijn leerlingen zeggen: ‘Wie is nog in staat naar Hem te luisteren?’ Het loopt zo hoog op dat Jezus tegen zijn apostelen, de twaalf uitgekozen leerlingen zegt: ‘Willen jullie soms ook weggaan?’ Vandaag de dag, seminaries zijn leeggelopen, de kerken worden afgebroken. Toen en nu. Wie blijven er wel bij Hem en waarom blijven ze bij Hem?

Kiezen, steeds weer kiezen. Moeilijke keuzes, zware keuzes. Wat te denken van vervolgde Christenen. Ze zouden geen problemen hebben als ze het geloof of het ongeloof van de omgeving aan zouden nemen. Maar zij zeggen net als Petrus: ‘Uw woorden zijn woorden van eeuwig leven.’ En als gevolg daarvan worden ze weggejaagd, bedreigd, het leven zuur gemaakt, gevangen genomen, gemarteld, gedood, en desondanks blijven ze getuigen.

Wat te denken van jongen mensen die op school worden gepest, omdat ze naar de kerk gaan. Hou je het vol om te blijven gaan, heb je een weerwoord of zwijg je? Of volwassenen tegenover collega’s of buren in de straat, in grote steden, maar daar niet alleen, als mensen zeggen: ‘Kijk die daar, die gaat elke zondag naar de kerk. Pas maar op, die fijnen zijn de gevaarlijkste, ik zou hem niet vertrouwen, die vooraan in de kerk zitten zijn de linkste. Ze lijken zo aardig, maar pas op, uiteindelijk halen ze je onderuit. Let maar op mijn woorden.’ Roddel, achterklap, kwaadsprekerij, twijfel zaaien, achterbaks gedoe waar je je nooit tegen kunt verweren; het zijn ook vormen van vervolging. En dat allemaal omdat je die Ene wilt volgen, omdat je bij God wilt horen. Bij Jezus en zijn Vader en met anderen wilt delen in zijn heilige Geest.

Wat betekent het om als Volk van God aan de rand van het nieuwe land een keuze voor God te maken? Het is zoiets als het doopsel. Zij trekken door het water van de Jordaan naar de overkant om in dat land blijvend te wonen. Johannes preekte niet voor niets bij de Jordaan, Jezus werd niet voor niets in de Jordaan gedoopt. Dat water heeft een historische betekenis voor de doop gekregen. Ook wij gaan door dat water naar het nieuwe land, en ook ons wordt steeds opnieuw gevraagd een keuze te maken en die keuze te hernieuwen en trouw te blijven.

Keuzes maken loopt dus door de hele geschiedenis van Gods volk heen. Op een of andere manier wil God dus ook dat wij keuzes maken, ofwel dat wij door te kiezen leren te kiezen. Dat we ontdekken hoe wezenlijk die keuzes zijn, dat je geregeld voor keuzes staat die naar leven of dood wijzen. Toen eeuwen ervoor nog, Abraham met zijn neef Lot over dat land keek en Abraham zijn neef liet kiezen, koos zijn neef Lot het vruchtbare land, hij koos voor de vruchtbaarheid van de aarde, voor het voordeel en de winst, maar hij kwam te wonen bij de steden Sodom en Gomorra. Hij nam hun slechte levenswijze op de koop toe. Later zal hij alles verliezen, stad, land, huis, omgeving, zijn schoonzonen, zijn vrouw en alleen met zijn dochters, die bovendien de moraal van dat andere land hadden overgenomen, moet hij in de vreemde weer verder.

Lot kiest, maar Hij brengt zijn keuze niet in overleg met God, hij kiest voor korte termijn winst. Soms kom ik bij gezinnen waar ik best spanningen tegenkom, moeder is niet de makkelijkste, vader doet zijn best, of andersom, vader is niet gemakkelijk, of misschien allebei. Maar als gelovige mensen zijn ze oprecht, ondanks hun beperkingen, en proberen ze de weg van God te gaan, trouw in de dingen van het geloof. En ik zie vaak hoe zo’n gezin gaandeweg goed uitkomt. Maar ik zie daartegenover soms gezinnen, waarin alles eigenlijk optimaal is aangereikt. Een echtpaar waarvan beiden een goede sociale achtergrond hebben, communicatief, inschikkelijk, verstandig, maar die geen tijd meer hebben voor God, of een eigen idee daarover, ze vinden het ook niet zo nodig, je moet ook voor jezelf opkomen. Ik zie ze gaandeweg opgeslokt worden door de wereld waarin ze leven. Ik zie ze gaandeweg uit elkaar groeien, waarbij ook de kinderen steeds meer voor zichzelf leven. Wat menselijk gezien weinig kans had om te slagen, wordt met Gods hulp tot een goed einde gebracht. Wat menselijk alle kans had om iets goeds te worden, loopt spaak.

Keuzen maken. Daarover zegt Jezus: ‘Zoek eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid en al het andere wordt je erbij gegeven’. Een andere keer zegt Hij: ‘Maak eerst de beker aan de binnenkant schoon, dan wordt de buitenkant vanzelf zuiver’. Bij Jezus is de keuze voor God de absoluut eerste keuze. Dat is zijn antwoord op de keuze van Adam, de mens in zijn oorsprong, die koos voor zelfbeschikking, voor macht en invloed, om gelijk aan God te zijn, die naast het goede ook het kwade wilde leren kennen. Jezus leert ons: Kies eerst voor God, steeds opnieuw, in alles. Dan geeft Hij je al wat nodig en goed is, op zijn tijd, zoals het past in het plan van het Koninkrijk, goed voor jou en voor anderen.

Ook de twaalf apostelen moeten kiezen. Andere leerlingen lopen weg. Jezus zegt soms van die zinnen waar de honden geen brood van lusten. Maar is het lot van de Kerk in onze tijd anders? Als onze paus zegt: ‘Lees de Bijbel, onderzoek het Evangelie, volg de eeuwenoude leer van de Kerk daarin. En recent zegt hij dan iets over homofilie. Dat het gewoon iets is waar mensen aan de ene kant soms weinig aan kunnen doen, en dat zij daar mee moeten leren omgaan. Maar als hij over homosexueel gedrag zegt, dat een homo huwelijk, dat een homo cultuur, gewoon tegen Gods bedoeling is. De meesten weten niet eens het verschil tussen homofilie* en homosexueel gedrag**. Maar als de paus daar iets over zegt zegt, krijg je soortgelijke domme reacties als toen bij Jezus: ‘Wie kan nog naar hem luisteren’. Van de paus zeggen ze het anders: ‘Die man is uit het jaar nul, een gevaar voor onze samenleving’. En in zekere zin, ja, het geloof van onze paus is uit het jaar nul, namelijk uit de tijd van Jezus, hij staat honderd procent in de traditie en levenswijsheid van Christus. Hij weet dat het omgaan met het lichaam zoals bij sexualiteit, aan Gods wetten gebonden is en dat zoiets kracht en inzet vraagt, geloof en volharding, zowel voor gehuwden als ongehuwden, voor jongeren en voor ouderen, voor iedereen op een eigen manier. Het gaat steeds om keuzes maken. De lezingen van vandaag wijzen ons op die nuchtere kant. Kiezen voor het goede, betekent ook nee zeggen tegen het kwade. Met Jezus mee op weg gaan, betekent ook de tegenwerking ondervinden die Hij heeft ondervonden en nog steeds ondervindt.

Maar daaronder zit een overgrote blijdschap om helemaal ja te zeggen op Gods uitnodiging, om zijn verbondsvolk te zijn. En het besef dat dit woord van Petrus ook voor ons geldt: ‘Heer, U hebt woorden van eeuwig leven, en wij geloven en erkennen dat Gij
de heilige Gods zijt.’ Dit is de kern van onze eeuwenoude geloofsbelijdenis die we nu zullen uitspreken. Amen.

Voetnoten.

*      Homofilie - Dit zou je aldus kunnen beschrijven: Dezelfde of soortgelijke gevoelens die over het algemeen van nature tussen verschillende geslachten aanwezig zijn, doen zich voor tussen twee personen van hetzelfde geslacht. Homofilie heeft als bijkomend kenmerk dat deze gevoelens doorgaans niet voor iemand van het andere geslacht worden ervaren. Deze gevoelens hebben vaak ook een sexuele lading, maar kunnen ook de aard hebben van een exclusieve vriendschap.

**    Homosexueel gedrag - Dit zou je aldus kunnen beschrijven: De homofiele gevoelens die een sexuele lading hebben worden in sexueel gedrag omgezet. Deze vorm van sexueel gedrag is zowel in de Bijbel als in het Christendom van alle eeuwen afgewezen omdat het in strijd is met Gods bedoeling.

Vergelijk voor een uitvoerige beschrijving van homofilie en homosexualiteit: Roger Burggraeve, Zinvol sexueel leven onderweg. Acco, Leuven/Amersfoort. ISBN 90-334-2684-6. Blz. 140 e.v.

De Kerk geeft als handreiking aan mensen met deze gevoelens, indien zij de weg van Jezus zoeken te gaan, de weg van de heiligen, zij die hun hart zetten op de hemel en niet op de aarde of de dingen van de aarde. Jezus zegt  in het Evangelie van vandaag, met het oog op het Koninkrijk Gods: ‘Het is de Geest die levend maakt. Het vlees is van geen nut’. Zelf laat Hij de lichamelijke vruchtbaarheid en sexualiteit in zijn geheel achter zich om vrij te zijn voor het werk voor God zijn Vader. Zij die een handicap ervaren in de sexuele liefde binnen haar natuurlijke ordening, worden uitgenodigd dit te overwinnen door een grotere liefde voor Christus, in dienstbaarheid aan God en de naaste.

Reacties? Stuur een e-mail.