Preek op Driekoningen (Openbaring des Heren), 
jaar B, serie 2002-2003

Preek op Driekoningen (Openbaring des Heren) 4/5-1-2003, B2003ADV12-driek.html,
in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk, door pastoor Michel Hagen. AMDG

E.L:     Jes. 60, 1-6
T.L:     Ef. 3, 2-3a. 5-6
EV:     Mt. 2, 1-12

Homilie

Soms valt het op hoe verschillend mensen in het geloof staan. Vergelijken is natuurlijk altijd moeilijk, maar het is als met een Zwitser die in de bergen woont. Er komt een toerist langs die zegt, wat boft u toch dat u hier woont, met zo’n schitterend uitzicht. Het is goed mogelijk dat de Zwitser antwoordt, “ach alles went”. Andersom kan een Duitser genieten van de Noordzee, met het brede strand, terwijl er heel wat Nederlanders zijn die zelden of nooit naar het strand gaan. Zo is het in de Kerk ook. Soms ontdekken mensen het Katholieke geloof en zijn blij en dankbaar dat ze het gevonden hebben. Dan zien ze om zich heen en merken talloze katholieken die het geloof van huis uit hebben meegekregen, maar er ongeïnteresseerd langs leven.

Vandaag hebben we een mooi voorbeeld. Wijzen uit het oosten. In die tijd was reizen niet zo comfortabel als nu. Over die wijzen en hun tocht naar Betlehem in Juda is al heel wat gefantaseerd. Hoeveel wijzen zullen het zijn? Ze hebben drie gaven bij zich, dus het zullen wel drie wijzen zijn. De Psalmen spreken over Koningen van Tarsis, die geschenken brengen. Zo veranderen de wijzen in ons spraakgebruik in drie koningen. Maar misschien waren het er twee, plus nog wat begeleiders, misschien meer, maar belangrijker dan hun aantal en hun status, is hun innerlijke houding.

Wat moeten wij achterlaten om Christus te zoeken? Zij laten hun land en hun omgeving achter, moeten hoge kosten maken voor een lange reis, waarom? Wat zoeken zij? Het Evangelie zegt ons niet veel over hun achtergrond, maar de lijn van het verhaal doet ons denken aan Oosterse sterrenkundigen die in de sterren een teken hebben gezien, dat voor hen een teken was van een goddelijke koning. Want in het beeld van die tijd is de sterrenhemel het eigen terrein van God. Dus als God ons iets wil laten weten, dan kan die dat nooit beter doen dan door een ster.

Zo’n eenvoudig geloof, geloven dat God je iets wil laten weten, geloven dat hij dat met de sterren kan doen, zo’n eenvoudig geloof is voor God genoeg om hen te leiden. Het zijn gelovigen van de beste soort. Wetenschappers in hun tijd, wijzen, voor hen waren geloof en wetenschap nog niet elkaars concurrenten, zoals het voor sommige wetenschappers in onze tijd lijkt te zijn.

In alle culturen en in alle geloven is dít in ieder geval hetzelfde: wil je God vinden, dan zul je iets moeten loslaten en op zoek moeten gaan. Koninklijke wijzen die alles achterlaten om de ware wijsheid van de ware koning te vinden. Zij stellen door hun voorbeeld ons de vraag wat wij over hebben gehad voor het geloof, of het ons moeite heeft mogen kosten om Christus te vinden.

Dat brengt ons ook op een andere opmerkelijkheid. Wat is het doel van hun tocht? Ze gaan op weg, om de Koning van de Joden te vinden, dat volk dat zich Gods Volk noemt, dat God als koning heeft. Maar wat willen ze met die koning? Willen ze in zijn dienst treden, vragen ze om een wijs woord zoals bij Salomo, willen ze Hem tot koning van alle landen uitroepen? Of zoeken ze misschien genezing, zoeken ze bevestiging van hun hoop, een antwoord op hun twijfel, een troost in dit droevige wisselvallige bestaan? Wat zoeken ze bij deze koning?

Het staat er eenvoudig: “Wij hebben zijn ster in het Oosten gezien en zijn gekomen om Hem onze hulde te brengen.” Geen ander doel dan Hem hun hulde brengen. Ze komen niets vragen, hebben niets voor zichzelf nodig, zo komen om Hem hun hulde te brengen. Is dat ook niet de kern van ons samenkomen in de kerk? Toch, als je vraagt waarom ga je naar de kerk, dan zullen velen antwoorden, omdat ik daar wat rust vind, omdat ik daar innerlijke kracht krijg om weer verder te gaan, omdat de viering, met de lezingen en de liederen me inspireert. Of, ik ga naar de kerk omdat het mij iets doet. Op een of andere manier gaan de meeste mensen naar de kerk voor zichzelf. Deze wijzen gaan niet voor zichzelf, ze gaan om Hem hun hulde te brengen.

Dit laat zien op wat voor niveau deze mensen leefden, niet zij staan centraal, het gaat niet om hun nood of idee of wens, maar deze pasgeboren Koning staat helemaal in het middelpunt. Hem eren zij, op hun knieën neervallend, Hem aanbiddend bieden zij Hem hun gaven aan. Wat zij de gaven die wij meebrengen naar de kerk? In januari gaat de actie Kerkbalans weer starten, een welkome gave, maar ook een gave waar we samen beter van worden. We krijgen een deel van die gaven terug in de vieringen, in een warme en lichte kerk. Deze wijzen uit het Oosten gaan verder dan wij in zelveloosheid en altruïsme.

Maar ontvangen zij dan niets? Kan het zijn dat zij armer vertrekken dan zij gekomen zijn? Naar het materiële gezien wel, maar geestelijk gaan zij met de grootste rijkdom weer op huis aan. Hadden ze eerst een ster uit de hemel nodig om Gods tekenen te verstaan? Nu hebben zij Gods grootste teken gezien, Gods Zoon in vlees en bloed, zij hebben Hem gezien, zij hebben Hem gehoord en hun handen hebben Hem aangeraakt. Maar het waren ogen en oren en handen van geloof. Zij waren al verder dan Tomas die zoveel had meegemaakt. Zij zien een kind, maar geloven dat Hij de Koning van de Joden is.

Hoe gaan zij terug? Langs een andere weg. Maar het is niet langer een ster die hen de weg wijst. De sterrenhemel blijft wel een betrouwbare wegwijzer op de aardse wegen, maar ze doen een nieuwe ervaring op. God is in hun wereld binnengekomen en ze hebben vanaf dat moment rechtstreeks contact met God. “In een droom van Godswege gewaarschuwd niet meer naar Herodes terug te keren, vertrokken zij langs een andere weg naar hun land.”

Wat leren de wijzen ons? In een tijd dat we alles hebben, we horen tenslotte bij de rijkste landen, hebben veel mensen geen behoefte aan de kerk, omdat ze denken dat je daar komt voor troost bij droefheid, om kracht bij zwakte, om inspiratie om vol te houden. Maar als je voldoende inspiratie hebt, voldoende kracht, voldoende geluk, volg dan het voorbeeld van de wijzen. Zij komen om Hem hun hulde te brengen. En ontvang dan alsnog wat Hij u wil geven, een rechtstreekse ontmoeting met God. Amen.

Terug naar homepage