Homilie tijdens de paaswake 
in het jaar A (reeks 2001-2002)

Thema Paaswake 2002: Vrees en Vreugde

Familieviering 19.00 uur. 
Jongerenviering 21.30 uur

Preek tijdens de paaswake in het jaar A, serie 2001-2002,  A2002TRI02.html, 
in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk, door pastoor Michel Hagen, 
30 maart. 2002, Familieviering 19.00 uur.  A.M.D.G.  

E.L:    Gen. 1,1 - 2,2
T.L:    Ex. 14,15 - 11,1
Ep:     Rom. 6, 3-11
EV:    Mt. 28, 1-10

Homilie 

Hoevelen van u kennen dit gevoel. ‘Vrees en vreugde.’ Ik kom het zo dikwijls tegen bij uitvaarten, in het eerste gesprek soms met de familie. Man of vrouw of de kinderen zeggen dan, ‘het is erg dat we hem of haar moeten missen, maar het is beter zo. Of de zieke zelf, die weet dat hij ongeneeslijk ziek is, die naar de hemel verlangt, maar die de dood vreest en opziet tegen het sterven. Gemengde gevoelens, tegenstrijdige gevoelens, hoogtepunt en dieptepunt bij elkaar, ‘vrees en vreugde’, het thema van deze paaswake. 

Hoeveel echtgenoten, weduwen en weduwnaars, zeggen later niet, ik wou dat ik een bericht uit de hemel kreeg, een boodschap met de strekking: ‘Het is hier goed, ik ben gelukkig, ik leef, in ben bij al mijn dierbaren, ik kom je zeggen: ‘God is goed, God is liefde, wees niet bevreesd, ik leef in het volmaakte licht’. 

Dan kun je jaloers zijn op de twee Maria’s uit dit Paasevangelie. Grote droefheid en een trouwe liefde heeft hen naar het graf gebracht. Maar de droefheid keert daar in vreugde. Een hemelboodschapper verschijnt in hemellicht met een hemelbericht: ‘Hij is verrezen, zoals Hij gezegd heeft, zeg het verder: Hij is verrezen van de doden’. Het is om jaloers op te zijn. 

Hoeveel echtgenoten en echtgenotes zeggen na het overlijden niet: ‘Ik wou dat ik haar of  hem nog even kon zien, nog even kon vasthouden, nog even zeggen hoeveel ik van hem houd, nog even sorry zeggen, nog even danken voor alles wat hij voor me heeft gedaan. De een droomt het en vind daar troost in, een ander spreekt het uit in gebed, weer een ander schrijft het in een brief en geeft die mee in het graf als een nagezonden bericht. 

Dan kun je jaloers zijn op deze vrouwen in het evangelie. ‘En zie, Jezus kwam hen tegemoet en zei: ‘weest gegroet’. Ze traden op Hem toe, omklemden zijn voeten, en aanbaden Hem.’ Een droom wordt werkelijkheid, het ongelooflijke wordt waar, ze voelen Hem, ze zien Hem, ze raken Hem aan; het onmogelijke gebeurt, dood wordt leven, lijden wordt vreugde, gehoorzaamheid wordt vrijheid, dienen wordt overwinnen. Ze omklemmen zijn voeten en aanbidden hem. Om jaloers op te zijn. 

Hoevelen in onze tijd zeggen niet: ‘er is er nog nooit een teruggekeerd’. Hoevelen zeggen niet: ‘dood is dood’. Wanneer kunnen wij het geloven? Als we het met eigen ogen zien, als onze dierbare plotseling verschijnt, als de kist plotseling leeg is? Zouden wij dan geloven? Of denken we dan dat we hallucineren? Wanneer kunnen wij geloven? Als we onze dierbare aan kunnen raken, even spreken, vragen hoe het is? Zouden we dan geloven of denken we dan later dat we het slechts gedroomd hebben? 

Is het waar dat wij jaloers kunnen zijn op deze vrouwen, op die eerste leerlingen, omdat zij het wel hebben meegemaakt. Maar ook na hen is er niemand meer verrezen, alleen van Maria de moeder van Jezus, geloven we dat haar lichaam niet op aarde is gebleven. Maar alle anderen zijn gewoon gestorven, hun resten rusten nog in of op deze aarde. En toch was het voor hen genoeg, dat die ene opstond uit de dood en aan hen verscheen. 

Waarom jaloers zijn? Hier vieren we in tekenen dezelfde werkelijkheid. Want Christus is dezelfde gisteren, heden en voor altijd. Waarom jaloers zijn? De dood éénmaal overwonnen is voor altíjd overwonnen. Hier hebben we het gevierd: De engel komt met hemellicht, met vuur uit de hemel, zo hebben we de Paaskaars ontstoken, Licht van Christus. Toen beefde de aarde op haar fundamenten, want haar enige zekerheid, de dood was niet zeker meer, haar enige definitieve macht, de onderwereld was haar macht kwijt, de aarde zelf werd van haar boeien en haar doem bevrijd. En zo mocht vanavond deze kerk trillen onder het orgelgeluid en de zang van duizend kelen in het gloria, het lied van de overwinning. 

Waarom jaloers zijn op deze vrouwen? Is er iets dat ons na deze nacht nog gevangen kan houden? Is er een droefheid die het laatste woord heeft? Laat het geloof niet verkommeren, laat vannacht uw geloof verrijzen. Zie naar de tekenen en laat je twijfel door het geloof overwinnen. 

Wat zou ons nog van slag kunnen brengen. Het verlies van een dierbare? Maar na de tijd van  droefheid krijgt ons geloof het voor het zeggen. Zelfs eenzaamheid heeft niet meer het laatste woord als we samenkomen in geloof en het leven van onze dierbaren vieren. 

Wat zou ons nog van slag kunnen brengen? Oorlog in het Midden Oosten, politieke chaos en toegenomen criminaliteit in ons land dat bol staat van de drugsdealers. Wat brengt ons nog van slag, werkloosheid, zorgen om het geloof van de jeugd? Als God de dood zelfs overwint! 

Misschien klinkt het te gemakkelijk. Ik weet het. Misschien gaat het langs je heen, omdat je het te goed hebt, omdat je bezig bent met andere dingen en nog niet toe bent aan deze gedachten. Misschien klinkt het te mooi, want soms kun je de vreugde nog niet aan omdat de rouw nog niet voorbij is, en soms kan blijheid niet doorzetten omdat je midden in de problemen zit. Maar laten die omstandigheden nooit het laatste woord hebben, nooit. Één alleen heeft het laatste woord, God en Hij zegt ons: ‘Jezus is verrezen’. Amen. Alleluia. Zalig Pasen.  

Preektijdens de paasviering met jongeren in het jaar A, serie 2001-2002,  
A2002TRI03.html, in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk, 
door pastoor Michel Hagen, 30 maart. 2002, 21.30 uur, A.M.D.G.  

E.L:   Ex. 14,15 - 11,1
EV:   Mt. 28, 1-10

Homilie 

Robert heeft zijn achtste rijles. Zijn instructeur zegt: Het gaat prima, we gaan het examen aanvragen. Vreugde, maar ook enige vrees. Natuurlijk vreugde, want het gaat goed, maar ook vrees, want Robert heeft altijd last van examenkoorts. Joop en Tessa zijn verliefd. Het klikt geweldig terwijl ze elkaar pas twee maanden kennen. Grote vreugde, maar ook enige vrees, sluipende zorgen, want ze zijn allebei de veertig al gepasseerd, dus lang vrijgezel. Zal het lukken of wordt het na verloop van tijd een teleurstelling? Vrees en vreugde. Pascal zit voor een gesprek bij de bank, hij heeft een idee voor een speciale teelt. Nog niet alles is onder controle, maar hij moet stappen gaan zetten. De bank gaat accoord. Vreugde, maar ook vrees, want nu gaat het er van komen, maar zal het gaan? Wordt het geen fiasco? 

Wie kent die gevoelens niet, gemengde gevoelens. Een dierbare overlijdt, droefheid, maar het leven was inmiddels wel heel zwaar, dus je gunt het je dierbare. Enerzijds dankbaarheid maar ook het gemis. Vandaag treffen we ook gemengde gevoelens in het Evangelie. Waarom? Hier zou dat toch niet nodig zijn? Waarom vrees en niet alleen grote vreugde bij die vrouwen. Jezus heeft de dood toch overwonnen, waarom nog vrees? Daar is toch alleen nog ruimte voor vreugde? 

Laten we even kijken naar die eerste lezing, van die wonderbaarlijke redding bij de vlucht uit Egypte. Een ongelooflijk verhaal: daar, in een gebied waar men geen eb en vloed kent, omdat het om een binnenzee gaat en een rivier. Daar zakt onverwacht in een paar uur tijd het water tot het weg is. Verdwenen, alsof een onzichtbare hand het tegenhield, alsof er muren in het water waren gezet. De rivier die eerst nog een definitieve barrière is, wordt een weg naar de overkant. De doodlopende weg, wordt een levensweg. En kijken we dan naar het einde van die eerste lezing, dan staat daar: “Zij waren vol ontzag en vertrouwden zich toe aan God en aan zijn dienaar Mozes”. Vol ontzag, staat er en dat is net zoiets als die grote vrees van die vrouwen in het Evangelie. Misschien lijkt het iets anders, maar het heeft verband met elkaar. In de Bijbel is vrees voor God is niet een soort angst, zoiets als zwaar opzien tegen een groot probleem, het is veel meer zoiets als ontzag, respect, heilige eerbied die een spontane bescheidenheid en terughoudendheid oproept. 

Wat denk je dat er door je heen gaat als je daar net als de twee Maria’s aan het graf staat. Er is toch maar één zekerheid in dit leven? En is dat niet de dood. Worden we niet geboren om dood te gaan? Dus pluk de dag, geniet ervan, laat je leven niet vergallen door al die serieuze lui. Morgen kun je dood zijn. Voor hoeveel mensen is dat niet de enige zekerheid? Wat denk je dat er door die twee vrouwen heengaat bij dat graf. Een open graf, een leeg graf, is dat het resultaat van die aardbeving of is die aardbeving resultaat van de verrijzenis. Verdriet en teleurstelling, hebben ze nu samen hallucinaties, is daar iemand in het wit, horen ze nu allebei hetzelfde, verzinnen ze het samen, maken ze elkaar gek? Of is het andersom, komt er vanaf de andere kant een levensechte boodschap naar hen toe die hun verdriet en angst overwint? Er is geen twijfel mogelijk, ze zijn wakker, het graf is leeg, en als die boodschapper in het wit verdwenen is, ontmoeten ze Jezus in levende lijve. Het graf, het absolute sluitstuk van het leven, de weg die doodloopt, is een levensweg geworden. 

Wat denk je dat er door die vrouwen heegaat? Hoezeer de vreugde ook doorbreekt en de overhand heeft, hier is ook een heilig ontzag, heilige huiver voor dit teken dat de hemel op aarde heeft ingegrepen. Respectvolle eerbied, zoals jonge mensen bij de geboorte van hun eerste kind vol bewondering en onder de indruk zijn voor het wonder van het nieuwe leven. Zoals iemand voortaan heel anders naar de wereld kijkt wanneer hij door een uiterst zware operatie is heengekomen en letterlijk als herboren, als opgestaan uit de dood het leven tegemoet gaat. 

Wat gaat er door die vrouwen heen als zij de dode komen balsemen, komen treuren bij het graf. In plaats van de dood, ontmoeten zij het leven. Zo moeten zij ontdekken wie Jezus eigenlijk is. Alles wat bij Hem mislukking lijkt, ondergang, een verloren partij, alles wat bij Hem het onderspit delft, blijkt het tegendeel te zijn. Had Hij het niet gezegd: ‘Zalig die treuren, Zalig de armen, Zalig die blijven zoeken naar gerechtigheid, Zalig die vervolgd worden. Heeft Hij niet gesproken van dat mosterdzaadje, die graankorrel die in de aarde valt en sterft. Heeft Hij niet gezegd, Ik ben gekomen om te dienen, om mijn leven te geven als losprijs voor velen? Heeft Hij niet gezegd, ze zullen mij gevangen nemen en doden, jullie zullen mij overleveren en verloochenen, maar de derde dag zal Ik verrijzen? Is heel zijn leven al niet één totale omkering van deze wereld? De kleinen zijn groot en kinderen gaan het Koninkrijk binnen. 

Is bij Hem niet steeds het onmogelijke mogelijk geworden? Blinden zien, lammen lopen, doven horen en gevangen wordt vrijheid verkondigd. God spreekt in mensen-woorden, tekenen worden werkelijkheid, een vrouw die maagd en moeder is, baart een kind die God en mens is, Gods Zoon, die gevangen wordt genomen en ons zo bevrijdt, die alles verliest en zo de hele wereld wint, die sterft en eeuwig leeft. Is dat niet het geheim van het licht in de paasnacht? Dat er geen duisternis zo groot is, geen weg zo uitzichtloos, of het levenslicht van Jezus haalt je erdoorheen. Wie zich aan Hem toevertrouwt gaat delen in zijn onoverwinnelijke levenskracht. 

Aan wie moet ik deze boodschap brengen? Aan jullie die hier zitten, maar misschien ook aan anderen die nu niet komen. Ik liep langs een bankje in het dorp en hoorde twee oude mensen tegen elkaar praten: Deze dagen vind ik de ergste, de feestdagen en met name Kerstmis en Pasen, waar kan je nog heen, je ziet geen kip. Ik zou ze het liefste overslaan. Feestdagen als een doodlopende weg. Wie brengt hen het geheim van het leven? Kunnen ze dat op die leeftijd nog vinden. We zijn de afgelopen jaren ook meerdere malen opgeschrikt door overlijdens die ons aan het denken hebben gezet. Wie brengt anderen het echte geloof dat er geen weg op aarde, geen probleem of wat dan ook definitief uitzichtloos is. Hoe vaak treffen we jongeren die zeggen, ik geloof wel dat er iets is, maar mij zegt het niet veel. Wie brengt hen die Blijde Boodschap, wie haalt hen erdoorheen en zegt tegen ze, pak je geloof op, durf te geloven. Of moeten we eerst bij onszelf beginnen?

De twee vrouwen kregen een opdracht: "Ga nu meteen aan zijn leerlingen zeggen: ‘Hij is verrezen uit de doden. Hij gaat voor jullie uit naar Galilea; daar zullen jullie Hem zien'." Laat niemand van ons vanavond weggaan, zonder deze opdracht voor anderen. Laat die verrijzeniskracht van Jezus hier in je doordringen en geef het dan door, zodat er geen spoor van duisternis in enig mensenhart achterblijft. En zie dan met bewondering en respect, met heilig ontzag, ofwel in vrees en grote vreugde hoe Jezus’ Blijde Boodschap mensen tot leven wekt. Amen. Alleluia. Zalig Pasen. 
 

Terug naar homepage