Homilie op de tweeëntwintigste zondag door het jaar A,
(reeks 2001-2002)

Preek op de tweeëntwintigste zondag door het jaar A, serie 2001-2002, A2002DHJ22.html, 
Eucharistieviering in de parochiekerk van de H. Machutus te Monster en de 
parochiekerken van Hoek van Holland en Heenweg, door pastoor Michel Hagen, 
zaterdag/zondag 31 augustus/ 1september 2002, 19.00/10.00 uur, A.M.D.G.  

Thema:  Hoogtepunt en dieptepunt
E.L:      Jer. 20, 7-9
EV:       Mt. 16, 21-27

Homilie

Hoogtepunt en dieptepunt zitten soms dicht bij elkaar. Verleden week konden we horen hoe Jezus tegen Petrus zei: ‘Jij bent de rots waarop ik mijn Kerk ga bouwen’. Vandaag horen we iets dat daar haaks op staat: ‘Ga weg, jij satan, je bent Me een aanstoot’. 

Het ene moment word je door Jezus de hemel in geprezen, en het volgende moment noemt Hij je een duivelskind. Wie van ons kan zich niet op een of andere manier in Petrus herkennen? Zo menselijk. Petrus heeft iets hartelijks en impulsiefs, hij is Jezus enorm toegewijd, hij wil voor zijn meester door het vuur gaan, maar Petrus is tegelijk gevoelig voor de omgeving, voor de mening van anderen en het oordeel van de wereld. Hij brengt eigenlijk onze gevoelens onder woorden. 

Petrus is menselijk, maar op de verkeerde manier, en wel zo verkeerd, dat Jezus het satanisch noemt, duivels; ‘Jij laat je leiden door menselijke overwegingen en niet door wat God wil’. Arme Petrus, hij bedoelt het goed, maar het pakt vaak zo verkeerd uit. Hij doet het ook nooit goed. Petrus wil niets anders dan zijn meester in bescherming nemen, en dan wordt hij voor satan uitgemaakt. Dat klinkt nu niet leuk en dat klonk toen ook niet leuk. 

Wat gebeurt hier eigenlijk? Want deze lezing is een les voor ons, een voorbeeld, Gods Woord voor ons. Jezus is confronterend met zijn uitspraken. Maar het is ook duidelijk waarom. In zijn woord tot Petrus stelt Jezus vandaag twee manieren van denken tegenover elkaar: ‘menselijke overwegingen’ tegenover ‘dat wat God wil’. 

Is het dan zo erg om je te laten leiden door menselijke overwegingen? Wat bedoelt Jezus er eigelijk mee, tegenover Petrus. We kijken nog even goed wat er precies gebeurde, want het is een heftige confrontatie tussen Jezus en Petrus. Eerst houden we in gedachten hoe de verhouding zou moeten zijn. Jezus is door God gezonden om ons de weg te wijzen. In heel zijn doen en laten toont Jezus ons de weg van God, Hijzelf is die Weg in vlees en Bloed. Jezus neemt zijn leerlingen apart om hen te onderrichten. Hij heeft dat drie jaar lang gedaan en nu komt het erop aan. Het is in feite de belangrijkste les. Jezus openbaart wat er gaat gebeuren. 

Het Evangelie begon zo: ‘In die tijd begon Jezus zijn leerlingen duidelijk te maken dat Hij naar Jeruzalem moest gaan; dat Hij daar veel zou moeten lijden van de oudsten, de hogepriesters en de schriftgeleerden, maar dat Hij na ter dood gebracht te zijn, op de derde dag zou verrijzen’. Wat Petrus niet snapt, is dat deze woorden van Jezus, een uitleg zijn over wat er moet gebeuren, en dat dit een accoord is tussen Jezus en zijn Vader. Jezus is de Weg en Hij gaat de weg van het lijden, de weg van verraden en overgeleverd worden, de weg van het kruis, tot in de dood, maar dat is ook de weg van de verrijzenis, Jezus Zelf wordt de weg door de dood heen. 

Jezus is zijn leerlingen aan het onderrichten en Petrus reageert helemaal verkeerd. Wat zou misschien wel een passende manier geweest zijn voor Petrus om te reageren? Misschien een vraag om verduidelijking. Heer is er geen andere weg tot verlossing? Heer, waarom moet die weg door lijden en dood heen, om tot verrijzenis te komen? Misschien zou Jezus dan ook zeggen; kleingelovige, ik ben al zo lang bij jullie, kennen jullie dan nog de Schriften niet, een beetje zoals bij de Emmaüsgangers, waar Hij aan de hand van de profeten de weg van de Mensenzoon uitlegt. 

Maar wat doet Petrus? Er staat: Toen nam Petrus Jezus terzijde en begon Hem daarover ernstig te onderhouden. In de oorspronkelijke Griekse tekst staat het er nog sterker; ‘Hij begon Jezus met bestraffende woorden toe te spreken.’ In plaats van de houding van een leerling, neemt Petrus tegenover Jezus nu de houding van de leraar, in plaats van de houding van volgeling neemt hij de houding aan van voorloper voor Jezus uit. Hij wil wegwijzer zijn voor Hem die de Weg is, Jezus moet zich aanpassen aan hem, in plaats van dat Petrus zijn denken en manier van doen aanpast aan Jezus. 

En is dat niet precies wat we in onze tijd en bij onszelf tegenkomen? Waarom laat God dat toe, al die oorlogen. Die honger en ellende, kinderen en jonge moeders die dood gaan; zoveel kruisen in het leven? In zo’n God kan ik niet geloven! Wij schrijven God voor hoe Hij de wereld zou moeten besturen, hoe Hij ons gelukkig moet maken, hoe Hij naar ons moet luisteren. Zoals kardinaal Simonis ooit zei: ‘Onze tijd typeert zich op deze manier. Vroeger zeiden we de profeet na: ‘Spreek Heer, uw dienaar luistert’. In deze tijd zeggen wij: ‘Luister, Heer, uw dienaar spreekt’. 

Petrus laat zich leiden door menselijke overwegingen en in het Evangelie komen we op het spoor wat die menselijke overwegingen zijn: Dat is voor jezelf kiezen, want jezelf, dat is toch waar het om draait. Menselijke overwegingen zijn: je eigen leven redden, ‘red jezelf’, anderen zullen het niet doen, kom voor jezelf op. Menselijke overwegingen zijn: ‘het kruis in het leven wegdoen, ontwijken, ontvluchten, want je hebt maar een leven, maak er dus iets leuks van. Een kruis past daar niet in. En de grootste menselijke overweging is: ‘De hele wereld winnen’, de wereld aan je voeten. 

Daartegenover stelt Jezus zijn goddelijke wijsheid: Jezus volgen betekent: ‘Doen wat God wil’. En daarvoor moet je jezelf verloochenen. Je leven, net als Jezus, durven verliezen aan God, in Gods handen leggen, dat is de enige veilige plek, dan krijg je het terug. Als je het in deze wereld zoekt, dan zul je het pas echt verliezen. De wereld geeft het je niet terug. Goddelijke wijsheid is: ‘De wereld de wereld laten. Je leven met God kiezen, tegen de wereld in, dan vind je het echte leven. 

Herkent u de bekoringen van Jezus in de woestijn. De hele wereld winnen, alle koninkrijken aan zijn voeten als Hij de Satan aanbidt. God voor het blok zetten en je eigen leven afdwingen van God, spring maar naar beneden. Zelf brood maken, je eigen leven redden en al je macht voor jezelf gebruiken, in plaats van je leven verliezen voor God. Eens heeft Jezus in de woestijn al deze bekoringen en nog veel meer, overwonnen. Nu moet Petrus ze overwinnen met Jezus hulp. Hij moet ze eerst leren zien en daarvoor is een krachtig woord van Jezus nodig. Petrus moet leren de Satan te weerstaan en bereid zijn Gods wil te doen, dat is: 'de weg van het kruis gaan en die weg te zien als de enige weg die deze wereld, waarin het kwaad zoveel invloed heeft, tot het echte leven leidt, tot verrijzenis uit kwaad en onmacht. Een les voor u en mij. Met dank aan Jezus en aan Petrus. Amen.
 

Terug naar homepage