Homilie op de zesde zondag van Pasen, 
door het jaar C (reeks 2000-2001)

Thema:  Leraar en Helper 
E.L:      Hand. 15, 1-2. 22-29
EV.:      Joh. 14, 23-29

Homilie

Liefde, we hebben er de vorige week over gepreekt, vriendschap en liefde, leerling zijn en kind, kind van God, leven in de liefde van God en leerling van Jezus zijn, de meester van de goddelijke liefde. Vandaag gaan we door met de leraar. Heel wat schoolverlaters hebben van alles te stellen met hun leraars, juist nu rond de examenperiode. Soms spreken ze met dankbaarheid, soms mopperend, dat is zo ongeveer het lot van leerkracht zijn, en ook een beetje het lot van leerling zijn. 

We lezen in de krant of we horen op de radio geregeld korte persoonlijke impressies over het afgelopen examen: ‘ik had toch beter biologie kunnen kiezen,’ of ‘ik had toch liever Duits gehad,’ en een ander had het misschien weer precies andersom gekozen. Heel leuk klinkt het als je op de radio het verhaal hoort van een meisje dat zegt: ‘Ik heb veel gebeden, en dat heeft me echt vertrouwen gegeven. Vlak voor het examen kwamen toch de zenuwen weer terug, maar toen dacht ik: “ik heb er toch voor gebeden, dus het gaat goed,” en het is me inderdaad erg meegevallen.’ 

Vandaag zegt Jezus: ‘De Helper, de heilige Geest, zal je alles in herinnering brengen.’ Dat is super, vooral in zo’n examenperiode.  ‘De Helper, de heilige Geest, zal je alles in herinnering brengen.’ Helpt dat ook bij Nederlands, als je een samenvatting moet schrijven. Of bij biologie als je vragen over chromosomen en genen krijgt. Brengt de heilige Geest ook de moderne geschiedenis in herinnering? Laten we nog eens goed naar die regel kijken: ‘Hij zal u alles in herinnering brengen wat Ik u gezegd heb.’ Het gaat dus om een andere herinnering en om andere lessen. Alles wat Jezus ons gezegd heeft, blijkbaar is dat interessanter en belangrijker dan de lessen taal en rekenen. Voor God belangrijker. De praktijk laat het omgekeerde zien. Van alle uren op school zijn we de meeste tijd bezig met alles wat nodig is voor ons beroep later, algemene kennis, specialistische kennis. We leven in een kennis-tijdperk, met kennis-netwerken en kennis-centra, want kennis is macht. Maar dat is niet de kennis die de heilige Geest ons in herinnering brengt. Misschien dat hij op die momenten weleens helpt, wanneer Hij dat nodig of goed vindt, maar het gaat bij God uiteindelijk om een andere kennis. 

Welke kennis? ‘Hij zal u alles in herinnering brengen wat Ik u gezegd heb.’ Wat zegt Jezus? Hoeveel tijd besteedt u aan de woorden van Jezus? Vanavond een uurtje, waar ook nog muziek en zang en stilte in meegenomen is. Hoeveel tijd besteden we aan die andere kennis? De gemiddelde Nederlander kijkt meer dan twee uur TV per dag. Dat is 14 uur per week. Dan heb je nog niet de radio en de krant meegenomen, ook niet de gesprekjes over het werk, over de prins die getrouwd is. Misschien dat vandaag een groep Nederlanders onverwacht weer wat andere kennis hebben opgedaan, door de preek van dominee ter Linden en de liturgie rond hun huwelijk. 

Echte kennis. Het thema van deze viering luidt ‘Leraar en Helper’. Wat leert die Leraar en waarmee helpt die Helper. Wanneer wij ons verdiepen in Jezus’ woord en werk, dan belooft Hij ons de Helper de heilige Geest. Wanneer wij proberen te doen wat Jezus leert, dan belooft Hij ons de Helper die de Vader zal zenden, wanneer wij doen wat Hij ons heeft geleerd, dan gebeuren er ongekende dingen, niet alleen de heilige Geest zal als Helper komen, maar Jezus zegt: ‘Als iemand Mij liefheeft, zal hij mijn woord onderhouden; mijn Vader zal hem liefhebben en Wij zullen tot hem komen.’ Kunt u zich iets hogers, verheveners, volmaakters voorstellen, de absolute top! God, Vader, Zoon en heilige Geest zal tot je komen en in je wonen als in een huis, als in een kerk, als in een tempel, God wil bij jou thuis zijn, bij jou verblijf nemen. 

Wanneer u zich weleens eenzaam hebt gevoeld, dan mogen dit troostvolle woorden zijn. Wie leeft in de liefde van Jezus, is nooit meer alleen. Er ontstaat een intieme en diepe relatie met God. In de liefde ben je veilig als een klein kind in de grote veilige hand van God de Vader. Als kind van God heb je een voorbeeld en een leraar in Gods Zoon, die net zo klein geworden is als wij, die blij is dat hij naar de Vader gaat, en zegt: ‘De Vader is groter dan Ik.’ Als leerling van Jezus krijgen we een Helper en een Trooster in de heilige Geest, die ons Woord en Werk van Jezus in herinnering brengt. Hij brengt ons weer te binnen wat we nodig hebben om zelf zo te leven, om zelf de goede beslissingen te nemen, om zelf mee te bouwen aan Gods koninkrijk. 

Kennis neemt een einde, al ons kennen is stukwerk, zegt Paulus, tongen zullen verstommen, alle mensenwoorden en  mensenkennis en mensenwerken zullen stilvallen als het volmaakte gekomen is en het volmaakte is de liefde. 

Het is schitterend, de top, maar het hoogste vraagt ook het meeste. De liefde van Jezus is een veeleisende liefde. Liefde die ook wijs is, die ook sterk is, liefde die kan lijden en verder kan kijken. Een moeder troost haar kind omdat het gezakt is voor haar examen. Tegelijk voelt die moeder ook vreugde, omdat ze weet dat haar dochter nog niet toe is aan de universiteit, een jaar extra zal haar heel goed doen. Sterke liefde, die meevoelt en troost, en toch ook sterk is en wijs. Een vader die met begrip luistert naar zijn zoon, omdat een verkering is uitgeraakt. Woorden van troost uit een liefdevol vaderhart, die tegelijk zelf een innerlijke vreugde kan hebben omdat hij al twee jaar eerder had gezien dat dit meisje het niet was en een huwelijk op de duur een ramp zou worden. 

Leed, verdriet, pijn. Jezus probeert het zijn leerlingen en ons ook te leren, dat er een liefde is die daar bovenuit stijgt. Het verraad en het kruis, de dood en het graf komen eraan. Maar wat zegt Jezus? ‘Ik ga heen. Als jullie mij zouden liefhebben, zou je er blij om zijn dat Ik naar de Vader ga, want de Vader is groter dan Ik.’ Blij zijn met Jezus’ kruisdood, vanwege die blijk van overgrote liefde. ‘Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden.’ Blij zijn met Jezus’ vertrek; want Hij gaat naar de Vader. Een innerlijke diepte en vreugde, midden in de grootste neergang en pijn. Dat is een goddelijke kennis die troost en houvast biedt. God leer je niet kennen uit boeken, door wetenschap, door radio of TV, maar door te bidden en door de liefde te doen, dag in dag uit. 

‘De Helper, de heilige Geest, die de Vader in mijn Naam zal zenden, Hij zal je alles in herinnering brengen wat Ik je gezegd heb.’ Straks vieren we ook in Brood en Wijn, Lichaam en Bloed, zijn Gedachtenis, de meest kostbare herinnering. We vieren hier een andere kennis, de waarachtige kennis van de waarachtige liefde, in tekenen die waarachtiger zijn dan de werkelijkheid waarmee we ons doorgaans omringen. Vragen we op weg naar Pinksteren om de heilige Geest, de Trooster en Helper, die ons de liefde leert, die ons doet leven en ons maakt tot een huis, een tempel van God, Vader, Zoon en heilige Geest. Amen. 

Terug naar homepage