Homilie op Witte Donderdag, 
door het jaar C (reeks 2000-2001)

Thema:  Sterk in het lijden, Zang:  Gemengd koor
E.L:   Ex. 12, 1-8. 11-14. 
T.L.:   1 Kor. 11. 23-26.
EV.:   Joh. 13, 1-15. 

Homilie

Deze Goede Week zijn we ingegaan met het thema: Sterk in het lijden. De prelude op deze Goede Week was de Palm- en Passiezondag. Hoogtepunt en dieptepunt bij elkaar. We dachten aan de MKZ-crisis, onderbroken door de verloving van de kroonprins met zijn Máxima. We dachtten aan de week met twee huwelijken en de week erna met drie begrafenissen, zo vlak bij elkaar. Ik moet nu ook denken aan deze week, hoogtepunt van ons geloof, van ons kerkelijk jaar, de week die begon met het euthanasie-debat, opnieuw een dieptepunt in onze Nederlandse wetgeving. En ook vandaag op Witte Donderdag, wanneer we het laatste Avondmaal gedenken, maken we hoogtepunt en dieptepunt mee. 

Wat is het hoogtepunt? Jezus laat ons een teken na: Zijn Maaltijd. Daarvan heeft Hij gezegd: ‘Hoezeer heb ik ernaar verlangd eer Ik ga lijden, deze Maaltijd met u te eten.’ Het verlangen van Jezus; Hij heeft naar deze maaltijd verlangd, Hij heeft ernaar verlangd speciaal déze maaltijd met zijn leerlingen te eten. Zoveel keer hadden ze in die jaren samen gegeten. Twee keer eerder heeft Hij met hen Pasen gevierd. Maar dit Pesach, deze Seder-maaltijd is anders. Deze maaltijd is hét hoogtepunt in het samenzijn van de Heer met zijn leerlingen. Zo heeft Hij het Zelf ervaren. Zo heeft Hij het uitgedrukt...... Het hoogtepunt. 

En dieptepunt, tijdens deze maaltijd, zal Judas, een van zijn leerlingen, een die in drie jaar zoveel met Hem heeft meegemaakt, zich van de groep verwijderen om Hem over te leveren, om Hem te verraden. Judas zocht zijn eigen vrijheid, vrij van Jezus, maar dat kon hij alleen ten koste van Jezus. Een vrijheid die geen vrijheid is en ook ten koste gaat van hemzelf. Hoogtepunt en dieptepunt bij elkaar. Jezus, sterk in het lijden, sterk in het vergeven, Jezus, beeld van de vergevende Vader. De liefde in Vlees en Bloed. 

Waarom heeft Jezus zo naar deze maaltijd verlangd? 
Een andere keer heeft Hij gezegd (Mt. 20, 28): ‘De Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen.’ Heel zijn leven is één dienst, aan God, en aan de mensen. Dienst aan God, omdat Hij in alles de wil van de Vader zoekt te vervullen en dienst aan de mensen, omdat Hij in alles onze redding voor ogen heeft. 

Waarom heeft Jezus zo naar deze maaltijd verlangd? 
Met Pasen gedenken we de uittocht uit Egypte. Het oersymbool van alle bevrijding uit aardse slavernij. Die Paasmaaltijd geeft Jezus nieuwe inhoud. De oude betekenis blijft in stand, een nieuwe betekenis brengt de vervulling. Ik noemde net al de eerdere uitspraak van Jezus: ‘De Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen.’ Wat is de losprijs? De losprijs van Egypte was dat bij de tiende plaag er een enorme sterfte optrad onder mens en dier, de eerstgeborenen stierven bij bosjes. De zoon van Farao stierf tot en met de eerstgeborene in de gevangenis. Zo betaalde Egypte een enorme prijs voor de vrijheid van Israël. 
Maar ook Israël moest voor de eerstgeborenen een losgeld betalen. Dat bedong God als tegenprestatie. Iedere eerstgeborene van mens en dier moest aan God toegewijd worden. God heeft zijn volk vrijgekocht voor een enorme prijs. Nu zegt Jezus: ‘De Mensenzoon is gekomen om zijn leven te geven als losprijs voor velen.’ In deze Maaltijd viert Jezus dat Hij niet alleen Israël, maar heel de mensheid zal loskopen. Hij gaat een losprijs betalen en die prijs is niets minder dan zijn eigen leven. Dat viert Hij in deze maaltijd, daarin mogen zijn leerlingen delen, moeten zij delen, want zij worden de dragers van dat Nieuwe Verbond. 

Waarom heeft Jezus zo naar deze maaltijd verlangd? 
Tijdens deze maaltijd zal Hij zeggen: ‘Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden.’ Deze maaltijd zal het teken worden van de grootste liefde, vooraf aan de dag dat Hij zijn leven geeft. Daarom zal Hij zeggen: ‘Dit is mijn Lichaam en dit is de beker van het Nieuwe Verbond in mijn Bloed. Doet dit tot mijn gedachtenis.’ Eerder had Hij de twaalf aangesteld als Apostel. Nu geeft hij hen zijn priesterlijke zending: ‘Blijf dit doen om Mij te gedenken.’ In deze maaltijd wordt zijn diepste verlangen vervuld. Het teken van de grootste liefde laat Hij hen na. 

Waarom heeft Jezus zo naar deze maaltijd verlangd? 
Bij de beker zegt Hij: ‘Dit is mijn Bloed, dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden.’ Een maaltijd van vergevende liefde in een wereld waar het kwaad zich steeds weer binnendringt in de harten, waar het kwaad zich vermomd als goed, waar Gods recht ondergeschikt wordt gemaakt aan mensenrecht. In die wereld, van harteloosheid en verraad stelt Hij een teken van vergeving: ‘Dit is mijn Bloed, dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden.’ Daar heeft Hij naar verlangd; een daad te stellen waarin de hele wereld vergeving wordt geboden. En voor die vergeving betaalt Hij de prijs, Hij geeft zijn leven, niet gedwongen maar vrij, (als onze eerste vrijwilliger in Gods Koninkrijk). 

Waarom heeft Jezus zo naar deze maaltijd verlangd? 
Omdat Hij tijdens deze maaltijd nóg een teken stelde. Hij waste de voeten van de twaalf. De allerlaatste onreinheid wastte Hij van hen af. Opdat zij helemaal rein zouden worden, helemaal terug op het niveau van de eerste schepping, verder zelfs, hoger dan Adam. Reinheid, zuiverheid, puurheid, door Gods vergevende liefde. 
Daarom heeft Jezus zo naar deze maaltijd verlangd! 

Straks zal ik niet de voeten van twaalf mannen wassen, maar hier twaalf parochianen een hand geven, een vredeswens. En de opdracht geven om deze uit te dragen aan u, aan de gemeenschap die hier nu samen is. Een vredeshand is als een voetwassing, wanneer we inderdaad bereid zijn de kleinste te zijn, het eerst de hand uit te steken, open te staan voor een vreemde, de grenzen van ons ikgerichte bestaan te doorbreken. Een handdruk als een voetwassing, waarin Jezus uitdrukt: ‘De Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden maar om te dienen.’ 

Wij als gelovigen zij geroepen tot de dienst aan de wereld, een dienst van vergeving, een dienst van liefdevolle openheid, dienstbaarheid, waarin we niet onszelf zoeken, maar Hem die het ons heeft voorgedaan. En daarna zullen we eten van zijn Brood en drinken uit zijn beker. Opnieuw nodig ik u daartoe uit. Mogelijk dat u ervoor kiest om het Brood in de beker te dopen. Maar u bent eerst uitgenodigd uit de beker te drinken, denk aan deze uitnodiging van Jezus: Neem deze beker en drink er allen uit; dat zegt Hij tot zijn leerlingen. En ieder die door doop en geloof leerling geworden is mag dit beantwoorden door uit zijn Beker te drinken, zijn lijdensbeker, de beker van zijn Verbond, van zijn Bloed, de Beker van zijn vergevende liefde, de Beker met zijn opdracht om te doen wat Hij heeft voorgedaan, in dienende liefde. Amen. 

Terug naar homepage