Homilie op de vierde zondag van de veertigdagentijd, 
door het jaar C (reeks 2000-2001)

Thema:  Sterk in wachten 
Zang:  Gemengd koor
E.L:  2 Kor. 5, 17-21
EV.:  Lc. 15, 1-3, 11-32

Homilie

Deze parabel is vaak genoemd: de parabel van de verloren zoon. Sommigen noemen het de parabel van de oudste zoon. Wij noemen het de parabel van de goede vader. Sterk in het wachten. 

Een vader, we noemen hem Jacob. 
Een oudste zoon, we noemen hem Juda. 
Een jongste zoon, we noemen hem Benjamin, Ben. 
Een oud verhaal van lang terug, en toch van nu. 

Een verhaal roept een verhaal op, hetzelfde verhaal, anders verteld, vanuit de vader. 

Hij had al zo lang gewacht, Jacob. ‘s-Nachts slaapt hij onrustig. Van de week nog groette Eli, de priester, hem. Zijn vriendelijke en tegelijk uitnodigende blik, maakte dat Jacob na zijn begroeting meteen over zijn zoon begon, de jongste, Ben. ‘Nee, niets meer gehoord, het is nu al zeven jaar geleden.’ ‘Ik heb tijdens het avondoffer nog aan jullie gedacht,’ zei Eli, ‘de wierook steeg recht omhoog, het leek me een goed teken.’ ‘Dank Eli, dank.’ ‘Zeg me nog iets over Juda.’ ‘Goddank is hij nog bij me. Hij werkt hard, ik kan op hem rekenen, we eten, we drinken een kleinigheid. Hij gaat goed om met de werklieden. Hij leidt een voorbeeldig leven.’ ‘Inderdaad, ik zie hem ook trouw op de sabbat in de synagoge. Jacob, is hij gelukkig?’ Nu kijkt Jacob Eli aan met een onzekere blik. ‘God weet het, Eli, God weet het. Hij is geen spreker, dat was hij niet voor het vertrek van Ben, dat is hij nu nog minder.’ Ze namen afscheid. 

Hij had al zo lang gewacht. Een zoon vertrekt. Er waren harde woorden gevallen. Had hij hem toch teveel verwend? Was het leven in huis te sober geweest, was hij daarom weggegaan. Zijn erfdeel ging mee, was het zo definitief? Drie keer had hij nog een bericht gekregen van een voorbijreizende handelaar. ‘Die zoon van jou heeft het wel gemaakt daar in Perzië.’ Meer zeiden ze niet, maar je zag aan hun gezichten wat ze bedoelden. Wanneer je geld meebrengt heb je vrienden genoeg. 

Hij had al zo lang gewacht. Waren het de woorden van Eli, die hem hoop gaven; ‘de wierook steeg recht omhoog, had hij gezegd,’ zou God zijn gebed nog horen? Ben was vanouds de grappenmaker in het gezin. Na het overlijden van moeder, kon zijn vrolijke lach de somberheid van het bestaan wat doorbreken. Maar Juda kon daar nooit tegen. Was het jaloezie? Lang was Juda enigst kind geweest, nooit had hij van harte met zijn jongere broer als nakomertje gespeeld. 

Hij had al zo lang gewacht. Toch liep hij weer zijn vertrouwde gang, langs het weiland tot op de heuvel, vandaar kon hij kijken, ver kijken, de weg eindigde op de volgende heuvel, daarachter, ver daarachter, lag Perzië. Waarom steeds weer die gang? Vader en moeder was hij tegelijk. Zij zou ook zijn gaan kijken, blijven kijken, soms leek het of hij haar blik mee voelde gaan tot over de horizon. Alsof ze zei: ‘hij komt terug, je bent een goede vader, wees sterk, blijf wachten. 

Hij had al zo lang gewacht, maar wat is dat, lang? Hier op de heuvel vond hij vrede, alsof het wachten zelf hem genezing bood. Deze maand had hij graan verkocht aan Perzische handelaars. Ze zeiden het niet, vanwege de prijs, maar er was daar grote nood. En Ben? 

Die middag ging hij weer, en vreemd, dat het nog zolang duurde voor hij hem had herkend, al een half uur zag hij hem naderen in de verte, het leek een pelgrim, met zijn zware baard, zijn oude en versleten kleren. Natuurlijk was hij in zijn herinnering, nog zeven jaar terug, een jongeling, een knaap, met levenslustige brutale ogen. Nee hij had hem niet herkend zo gauw. Totdat de pelgrim opkeek, naar de heuvel, opkeek en opnieuw, en sneller stapte. Die pas deed zijn oude hart versnellen, ja het bonsde al, voor hij hem had herkend, alsof hij hem niet kennen kon, alsof zijn ongeloof dat dit nog kon gebeuren zijn ogen had verblind. Maar nu... De laatste meters duurden dagen, eeuwen, langer dan de zeven jaar ervoor. 

Het ging zo snel, hij was een man geworden, maar ... De ogen flets, de schouders krom, waar was zijn zoon van jaren her? Geef hem een kleed, en haal een ring, slacht snel het kalf, hiervoor is het gemest. Geef hem sandalen, dit is een feest. 

En nu hierbuiten, waarom kom je niet binnen zoon? Je broer is weer terug, die dood was, leeft, die verloren was heb ik gevonden? Mijn zoon, jouw broer. 

“Waarom heb je me nooit een bokje gegeven om met mijn vrienden feest te vieren.” Ik zie je ogen, zoon, ik zie zoveel, verdriet en haat, de jaloezie en onmacht. Je zweeg zolang en nu je spreekt, zijn het geen vreugdewoorden. “Waarom heb je me nooit een bokje gegeven om met mijn vrienden feest te vieren.” Je hebt het nooit gevraagd, en zelfs dat was niet nodig, wat van mij is, is van jou. Of ben je boos, omdat ik goed ben? 

Geldt dan voor jou alleen ‘boontje komt om zijn loontje?’ En heb je nooit gedacht aan je moeder, aan haar barensweeën, voor jullie beiden? Heb je niet je leven uit haar schoot ontvangen, net zoals je broer, is hij niet van jouw vlees, zoals van mij? Je broer was dood, hij leeft weer. Mijn zoon, waar ben jij dood? Kom ook tot leven.  

Wil je niet binnenkomen, wil jij je broer niet zien? 

Amen. 

Terug naar homepage