Homilie op de vierentwintigste zondag door het jaar C
(reeks 2000-2001)

Thema:  De vreugde van het vinden
E.L:       Ex. 32, 7-11. 13-14 
EV.:       Luc. 15, 1-10

Homilie 

Zoeken en zoeken, maar waar moet je beginnen wanneer een kantoorgebouw van zo’n 400 meter hoog instort. Nog vijfduizend vermisten of meer? Zoeken, dag en nacht naar overlevenden, elk levensteken nagaan. Familieleden bellen, angstige spanning en met de dag neemt de kans op vinden af. Met als laatste hoop dat het stoffelijk overschot nog geïdentificeerd kan worden, dan heb je tenminste nog een graf. 

Maar als het ene zoeken ophoudt, gaat het andere door. FBI, CIA, Europol, allemaal zoeken ze mee naar sporen van de daders, zoeken naar de organisatie die hieraan schuldig is. Osama Bin Laden? En zit hij in een ondergrondse bunker, of loopt hij ergens gewoon vrij rond? Of gaat het om veel meer van zulke groepen en organisaties. Een eindeloze zoektocht naar hen die kwaad in hun schild voeren. 

Hadden ze dit niet kunnen voorkomen? De vraag aan de geheime diensten. Hadden zij hun werk niet beter moeten doen? Het dagelijkse zoeken naar mensen die kwaad beramen, die er op uit zijn de maatschappij te ontwrichten, omdat zij andere denkbeelden hebben of uit frustratie of fanatisme of wat dan ook. Zoeken, eindeloos zoeken. 

Vandaag ook een zoeken in het Evangelie. Een herder die zijn verloren schaap zoekt, een vrouw die haar verloren zilverstuk zoekt. Het lijkt op het zoeken naar de overlevenden in de puinhopen van het World Trade Center. Zoeken met een gedrevenheid en inzet die getuigt van betrokkenheid, van zorg om die ene mens die misschien nog gered kan worden. 

Dat is de overeenkomst. Maar er ligt in dit Evangelie ook een noot van kritiek besloten, kritiek op onze maatschappij. Daarvoor gaan we terug naar het verleden. Toen in de Franse revolutie de guillotine werd uitgevonden, en enorme aantallen vooraanstaanden in de maatschappij, priesters en religieuzen, leden van de adel, en vele anderen de dood vonden, werd duidelijk dat misschien juist zij in de jaren ervoor te weinig hadden gezocht. 

De armoede, de ongelijkheid, verschil in ontwikkeling, verschil in invloed, frustratie, gedwongen verplichtingen, verschil in status, dat was de kweekvijver van haat en revolutie. Met de kreet vrijheid, gelijkheid en broederschap, werd eindeloos gemoord en een nieuwe staat gebouwd, waar die vrijheid, gelijkheid en broederschap in eerste instantie ook slechts voor kleine groepen gold. 

Wanneer mensen zich nestelen in hun goede leven, in hun zekerheden en de ogen sluiten voor hen die het minder hebben. Wanneer mensen genieten van hun welvaart en niet zien dat het ten koste gaat van anderen, dan kweek je een bacteriehaard voor revolutie, agressie en geweld. 

We zagen het later in Rusland, met de revolutie in 1917. We zagen het opnieuw in Duitsland met het Nazidom. Nu zien we het in de landen waar deels de structuren in het eigen land onderdrukkend zijn, maar waar veel van de armoede mede wordt veroorzaakt door het rijke westen. Wanneer wij hen niet zoeken. Wanneer wij niet zoeken naar rechtvaardigheid, zoeken naar zorg en aandacht, zoeken naar de hogere waarden en normen, zoeken naar de mens die hulp nodig heeft. Wanneer wij niet zoeken met dezelfde inzet en volharding als de reddingswerkers in New York, als de veiligheidsdiensten over de hele wereld en met dezelfde liefde als de goede Herder, wanneer wij zo niet zoeken, dan blijven de structuren hetzelfde en ontstaan er steeds nieuwe kweekplaatsen van haat en geweld. 

God is bekommerd om iedere mens. Maar zijn betrokkenheid moeten wij vorm geven. God toont zijn liefde voor elk verloren schaap, maar hij wil dat wij als herders op zoek gaan. God wil zijn koninkrijk van vrede vestigen, maar daarvoor heeft Hij mensen van vrede nodig, die vrede brengen en gerechtigheid beoefenen. Dat laat Hij zien in zijn Zoon, dat wil Hij voortzetten in zijn kinderen, zijn Kerk. 

Wat voor les kunnen wij trekken uit deze gebeurtenissen. Want het zou dom zijn wanneer we er niet van zouden leren. Deze les is ook voor ons van belang. Wanneer de hogere waarden verdwijnen, wanneer God wordt gereduceerd tot een vergeldende god, met wraak en oorlog, wanneer oorlog tot heilige oorlog wordt gemaakt, en politieke systemen tot heilige systemen, wanneer macht en onderdrukking tot heilige macht wordt gemaakt, dan zal ook die god heersen, de god van haat en geweld, van macht en onderdrukking. 

Maar ook die andere kant, wanneer individualisme en kapitalisme, bezit en willekeur in waarden en normen tot hoogste goed worden gemaakt, dan zal ook die god heersen. Dan zal opnieuw de ongelijkheid en zinloosheid toenemen. Dan zullen die goden met elkaar strijden en mensen de slachtoffers zijn. 

Wat is de ware God? De God die Jezus ons toont in zijn doen en laten, in zijn woorden en onderricht, in zijn tekenen, in zijn sterven en verrijzen. De ware God, die zegt ons op zoek te gaan naar hen die verloren lopen. Hen op te vangen en te dragen en terug te brengen naar de kudde, naar de gemeenschap. Die ons zegt op zoek te gaan naar hen die mee willen werken aan vrede en verzoening, de ware God die oproept tot vergeving en niet tot vergelding, die oproept tot naastenliefde en niet tot een ikgerichte maatschappij, die oproept tot zinvolheid, dienen van God en de naaste, in plaats van lang leven de lol. Als wij de ware God dienen, zal de ware God heersen, die vrede brengt en eenheid, voorspoed en geluk. 

Een les. Wanneer wij niet zoeken met de liefde van de goede herder, wanneer wij de naaste niet zoeken, zoeken we onszelf. Wanneer we het goede Evangelie van Jezus niet beluisteren, bestuderen en in de praktijk brengen, dan gaat een ander evangelie heersen. Wanneer we de ware God niet dienen, dienen we andere goden, en als zij gaan heersen is ons einde nog erger dan wat we nu meemaken. Amen. 

Terug naar homepage