Homilie op de drieëntwintigste zondag door het jaar C
(reeks 2000-2001)

Thema:  Jongerenviering, Ziek
E.L:       Hnd. 3. Bewerking jongeren 
EV.:       Luc. 14, 25-33

Homilie 

Ziek. Een poosje geleden was er weer een nieuwe theorie in het nieuws, overgewaaid uit Amerika. Leven, ziek zijn en zelfs doodgaan, het heeft allemaal met jouw geest en jouw eigen wil te maken. Er was een groep mensen die zich hadden voorgenomen niet dood te gaan, dus niet ouder te worden, niet ziek te worden. Mensen, bestudeerd, redelijk welgesteld, zo rond de midlife crisis denk ik. 

Het lijkt een beetje op de Emiel ratelband rage. Tjakka, je kunt het, als je maar wilt. Geloof in jezelf, wat je wilt dat kun je ook. Niets is onmogelijk. Geloof erin. Tjakka. Hij zal best wat meer te zeggen hebben, maar de versimpelde vorm blijft meestal hangen en die komt niet veel verder dan dit. 

Niemand stond erbij stil wat dit soort rages voor de zieken betekende. Het was een veroordeling, zo voelden zij het, en dat is het ook. Eigenlijk zeg je met dit soort theorieën: ziek zijn is eigen schuld. Je moet gewoon willen, je moet er gewoon in geloven, in jezelf geloven, dat je het kunt, dan genees je, dan krijgt ziekte geen kans, dan ga je niet dood. Dus als je toch ziek wordt, dan heb je te weinig zelfvertrouwen, daar komt het op neer. Als je ziek bent, dan geloof je niet meer in je eigen mogelijkheden, als je ziek wordt heb je te weinig wilskracht, als je ziek wordt is dat in feite je eigen schuld. Dat willen ze natuurlijk niet hardop zeggen, maar hun theorie komt daar op uit. Een maatschappelijke theorie waarvan de zieke de dupe is. 

Ziek zijn. Vroeger, in de tijd van Jezus hadden ze een andere theorie, die een beetje op hetzelfde neerkwam. Gezondheid dat is Gods gunst, Gods zegen. Die kun je verkrijgen door naar zijn Verbond te leven. Door trouw de wet in acht te nemen. Wie ziek werd, zo zei men, die heeft gezondigd en wordt daarvoor gestraft. God straft en daarvan is de ziekte het teken, met als uiterste grens de dood. Dat is ook eigen schuld. Had je maar trouwer moeten leven, meer offers brengen, wierookoffers, lofoffers, brand- en slacht-offers, meer trouw in de gebedstijden. Wie zonder zonde is, krijgt zeker Gods zegen en een lang leven. Een geloofstheorie waarvan de zieke de dupe is. 

Wat is het gevolg? Dat mensen de zieken nog meer aan hun lot overlaten. Het is toch eigen schuld of het is een straf van God. Aan beide kunnen wij toch niets doen, dus laat maar zitten. 

Zo was Jezus niet. Niks eigen schuld. Zijn werk valt juist op door het enorme aantal zieken dat naar Hem toekwam en dat bij Hem genezing vond. De zieken konden bij Hem terecht. Hij voelde met hen mee, Hij begreep hen, alsof Hij ten diepste wist wat er in hen omging. En het maakte hem niet uit of ze ziek waren door toedoen van anderen, of door aanleg, of pech of puur door omstandigheden, of dat ze ziek waren door eigen domheid, slordigheid of zonden. Iedere zieke kon bij Hem terecht. Wie gezondigd had ontving eerst vergeving en daarna genezing. 

Ziek zijn. Maar waarom geneest Jezus nu de zieken niet? Dat zou Hij toch ook kunnen? Waarom geeft Hij die kracht niet aan zijn priesters die de sacramenten bedienen? 

Omdat. Omdat Hij nog een hogere weg toont. Niet een gezond lichaam is het hoogste doel voor Hem. Niet jong en dynamisch, wilskrachtig en zelfstandig is zijn ideaalplaatje. Dat zijn de plaatjes van de wereld en Jezus mag meedoen als Hij dat ideaalplaatje verwerkelijkt. Geef mij mijn gezondheid terug, dan zal ik U dienen. Geef mij m’n kracht terug, dan kan ik weer genieten. Wat heb ik aan dit leven? Het zijn onze vragen. En Jezus doet het niet. Wat doet Hij wel? 

Hij gaat door met de verkondiging van Gods Koninkrijk. Hij gaat door en wordt gevangen genomen. Hij neemt zijn woorden niet terug en wordt gegeseld. Hij houdt de wil van de Vader vast en krijgt een kruis op zijn schouders. Hij wil niet de hulp van engelen vragen om het lijden te ontvluchten en sterft aan het kruis. Een totaal andere weg dan die van onze wereld. Waar men spreekt over zinloos lijden, uitzichtloosheid, mensonwaardig lijden. De lezing van vandaag staat haaks op onze beleving. En je kunt pas een meswaardig antwoord vinden op de vraag naar het lijden als we deze lezing serieus nemen. 

“Als iemand zijn kruis niet draagt en Mij volgt, kan hij mijn leerling niet zijn.” 

Jezus’ leerling zijn. Het leven als een leerschool, een groot proces van leren, je leven lang. Levenservaringen als levenslessen in de leerschool van het leven. Wie is daarin onze leraar? Jezus, de koning van het Leven. En wat zegt onze leraar? “Als iemand zijn kruis niet draagt en Mij volgt, kan hij mijn leerling niet zijn.” Leerling zijn van Jezus, betekent het kruis dat in het leven tot je komt ,oppakken, niet wegduwen, niet ontvluchten, niet ontkennen of weigeren, maar oppakken. 

De omgekeerde wereld. En het moeilijke is, Jezus zegt niet waarom. Hij zegt alleen dat als je het niet doet, je het leven niet zult vinden. Dan zul je van de aarde profiteren, van de natuur, van je lichaam, van de andere genieten, je goed voelen met etene en drinken, met muziek en goede vrienden, maar je zult het Leven niet vinden. 

Ziek zijn. Je vraagt er niet om. Je moet zelfs je best doen om gezond te worden, ook dat is een opdracht van God, wees zuinig op je lichaam. Maar als het zich aandient, ziekte, of tegenslag, een ramp in je omgeving, ieder krijgt ergens deel aan. Doe dan als Jezus. Pak het kruis op, draag het, waarheen het je ook voert. Vraag kracht naar kruis en vraag geen kruis naar de kracht die je denkt te hebben. 

We kijken naar Jezus, hoe Hij met het kruis omging, met de dood omging. Ziekenzondag. Wij geloven niet in onze eigen kracht, wij geloven niet in eigen schuld, wij geloven in Hem die zich de zieken aantrok. Jezus de eerste van alle vrijwilligers. Toen hij vrij was, gebruikte Hij zijn gezondheid ten dienste van de mensen. Toen het kruis in zijn leven kwam, droeg Hij het ten dienste van de mensen. Toen Hij de dood overwon, deed Hij dat ten dienste van de mensen, ten dienste van ons. Dat wij Hem volgen, het net zo doen in onze tijd, met dezelde geest en dezelfde inzet. Met een kracht die we van boven ontvangen. Dat zieken en gezonden, samen optrekken, elkanders lasten dragen en Jezus volgen. Hij leidt ons onfeilbaar zeker het Koninkrijk binnen, waar geen geween is of rouw, waar God onze tranen droogt, en ons gelukkig maakt. Amen. 

Terug naar homepage