Homilie op de veertiende zondag door het jaar C
(reeks 2000-2001)

Thema:   Orde van dienst: Met vrede gegroet.
E.L:       Jes. 66, 10-14c
EV.:       Luc. 10, 1-12. 17-20 

Homilie 

‘De oogst is groot maar arbeiders zijn er weinig. Vraagt daarom de Heer van de oogst om arbeiders te sturen om te oogsten. ‘Vragen, bidden, om arbeiders, om werkers, om medewerkers, beroepsmensen en vrijwilligers, toegewijd aan de zaak van de Heer. Vraag erom, bid erom! Kent u die plaatjes van een goede herder met op de achterkant een mooi gebed, van de paus bijvoorbeeld, een gebed om roepingen. Ik ken die plaatjes al meer dan twintig jaar. Zolang wordt er dus al gebeden voor roepingen, en nog veel langer, want ook ver daarvoor werd er voor roepingen gebeden. Twintig jaar bidden; en dan kijk je om je heen en zeg je, waar zijn ze? 

Roepingen. Jezus had daar zo’n tweeënzeventig roepingen. Hij had het charisma om mensen te raken, om jonge mensen te boeien, om ze geestdriftig te maken, ze een nieuw ideaal te geven, je zou wensen dat Hijzelf weer terugkwam om het nog eens over te doen. Maar nee, Hij heeft zijn opdracht aan de Kerk gegeven, aan ons, aan u en mij, aan gewijden en leken, wijzelf moeten verder gaan met zijn werk. 

Wanneer je hoort over een parochie waar geen priester meer is, waar geen eucharistie meer gevierd kan worden, dan kan er een zekere moedeloosheid toeslaan. Twintig parochies worden nu tien parochies. Een paar jaar later: Tien parochies worden vijf parochies. Wanneer we nog een paar jaar verder kijken: Vijf parochies fuseren tot één parochie. Nog even en de stad Rotterdam heeft nog maar één RK parochie. Dat is een doemscenario, een sterfhuisconstructie. 

Allerlei oplossingen worden aangedragen. Kunnen er geen priesters uit het buitenland komen? Kan het priestercelibaat niet worden afgeschaft? Kunnen vrouwen niet tot priester gewijd worden? Waarom worden er geen wijze gehuwde mannen tot priester gewijd? Kun je uitgetreden priesters niet opnieuw toelaten? Moeten de eisen van de opleiding niet wat omlaag worden gebracht? Kunnen de Nederlandse missionarissen niet beter terugkomen voor het werk hier in hun vaderland? Moeten we heel het idee van priesterschap niet op de helling zetten, zodat gewoon een leek kan voorgaan bij de viering van de sacramenten? Het ene idee volgt op het andere. En allemaal lopen ze achter de feiten aan en helpen ze niets. 

Men spreekt van een roepingencrisis. Die is er, natuurlijk, maar die staat niet op zich, die is slechts een klein onderdeel van een veel grotere crisis. Heel het Rijke Westen is in crisis. Er is een geloofscrisis. Statistieken zeggen wel dat er geloof is, maar dat geloof is volledig particulier, het is een volstrekt individueel geloof. Het moderne geloof is iets van mijzelf, ik hoef niemand verantwoording af te leggen, als ik iets niet leuk vind, dan schrap ik het eruit, er zitten geen consequenties aan. Je hoeft niet naar de kerk. Bijgeloof is ook geloof. Geloof is niet meer iets dat je viert. God is er voor mij, ik hoef er niet te zijn voor God. De wereld is er voor mij, ik hoef er niet te zijn voor de wereld.

We zijn ontsnapt aan twee verschrikkelijke ideologieën. Het Nazisme, de rassenwaan, het übermensch-ideeën. Dat heeft nog het kortst geduurd. De tweede ideologie, met nog meer slachtoffers, werkt nog steeds door, het Communisme, schijnwetenschap, anti God en dan blijkt het uiteindelijk ook anti-mens te zijn. 

Maar de derde ideologie, daar zijn we ingestonken. We doen er volop aan mee, we geloven er zelfs in, we beroemen ons erop, we voelen ons er superieur door. Zonder dat we het door hebben: Het Materialisme. 

Materialisme gaat veel verder dan we denken. In het materialisme komt de materie vóór de geest, de geest wordt zelfs meestal ontkend. De geest is hooguit het resultaat van een ingewikkelde materiële constructie. De materie staat voorop, dat is het lichaam, maar ook het genieten, het hier en nu, het bezitten. Allerlei ideeën kleven eraan. Een volkomen vrije markt, zoveel mogelijk waardenvrij, zo min mogelijk controle, want andermans waarden kunnen mij beletten te leven zoals ik wil. Alles krijgt ook economisch nut, want de economie is de motor van de welvaart, onderwijs is er niet meer eerst voor de ontplooiing van mensen maar krijgt vooral economisch belang. Gezondheidszorg wordt een schakel in de economie. De farmaceutische industrie is vooral een winstgevende industrie. Sexualiteit heeft niet meer primair te maken met het leven doorgeven, maar is hoofdzakelijk gericht op genieten en wordt volledig ingepast in de economie. Sexualiteit en liefde zijn vervlochten in de vermaakcultuur, in film, televisie en toneel, het is vervlochten in de reclamecultuur, het is vervlochten in de pillenfrabricage, het heeft te maken met groot geld en machtige lobby’s. Het liefst zou ook de religie onderdeel van de vrije markt moeten worden, schakel in de economie, zonder kerken die daarin het laatste woord hebben. 

O wee wanneer een van deze bouwstenen wordt aangetast, als de kerk tegen het homohuwelijk is, dat is kleinzielig, bedillerig, bekrompen, ouderwets enzomeer. Want ook het huwelijk moet element worden van de materiële cultuur. Vrij, voor je plezier, dus vaak tijdelijk, heb je er niets meer aan, dan doe je het weg. En als het er voor het genieten is, dan moet een homohuwelijk ook mogelijk zijn. Deze derde ideologie heeft ons in de greep. Natuurlijk niet alles en iedereen. Met veel van deze dingen bent u het zelf ook niet eens. Veel jonge mensen zijn zelf ook critisch. Maar het is een structuur geworden, zo vast, zo sterk en omvattend dat je er nauwelijks aan kunt ontsnappen. 

Kun je dan nog zeggen dat de velden wit staan, rijp voor de oogst, zoals in het Evangelie? Of is het nu een woestijn geworden. Is de wereld ziek, is het rijke Westen ziek en moet de maatschappij eerst gezond worden, voor er weer antwoorden op de roep van God kunnen komen? Als God er is voor mij? Als de wereld bestaat voor mij? Als het in het leven gaat om het genieten? Dan heeft de kerk, dan heeft Jezus, dan heeft God je weinig te bieden. Dan is priesterschap niet aantrekkelijk, dan is leerkracht zijn niet langer aantrekkelijk, of verpleegster, of vader en moeder, of religieus. 

Bidt de Heer van de oogst om arbeiders te sturen om te oogsten! Maar bid eerst om genezers, die onze zieke wereld gezond maken. Om profeten die de waarheid zien en weten te verkondigen, om edelmoedigen die niet voor zichzelf leven maar voor God en de naaste. Bid, dat uzelf ontsnapt aan de dwang van het materialisme, bidt om geestelijke vrijheid en zet stappen daartoe. Wie weet dat u dan zo vrij wordt dat u zelf antwoord kunt geven aan zijn roepstem. Wie weet dat er iets nieuws groeit en er op een goed moment geoogst kan worden. Misschien dat we maar weer een heleboel plaatjes moeten verspreiden, plaatjes van Jezus als Goede Herder, Jezus als de geneesheer, als de leraar, als de dienaar en helper, met een mooi gebed op de achterkant. Wie weet wat er dan over twintig jaar geoogst kan worden. God weet het. Amen. 

Terug naar homepage