Preek op de vierde zondag van de veertigdagentijd door het jaar B,
serie 1999-2000, B2000qdr04.html.
In de parochiekerk van de H. Bartholomeus te Poeldijk,
door pastoor Michel Hagen, 18 maart 2000, 19.00 uur.
A.M.D.G.
Zang: zaterdag - zang met cantrix Thema: Doe de waarheid.
zondag - Gemengd Koor, Vormselviering met Mgr. Adrianus van Luyn SDB
E.L.: 2 Kron. 36, 14-16. 19-23
EV.: Joh. 3, 14-21
Homilie
Het kruis.
Ieder huisje heeft zijn kruisje. U kent het gezegde. Maar ieder huis is niet hetzelfde en ieder kruis is ook niet hetzelfde. U begrijpt dat ik het dan niet alleen heb over dat kruisje aan de muur, in de slaapkamer, boven de deur of ergens anders. Het gaat om het kruis dat iedere mens te dragen heeft, het kruis van het leven.
Ik hoorde ooit een oud gedicht met deze strekking: als je zou kunnen ruilen met je buurman of je buurvrouw, met je broer of je zus, als je het kruis mocht uitkiezen. Dan zou na verloop van tijd toch ieder het eigen kruis opnemen. Misschien kent u zelf dat gedicht.
Ik weet niet of het helemaal waar is. Soms zijn de kruisen wel heel ongelijk verdeeld. Soms zijn ook de talenten om met het kruis om te gaan ongelijk verdeeld, soms is ook de hulp die je wordt geboden om het te dragen ongelijk verdeeld. Het ene kruis is het andere niet.
Vandaag het kruis van Jezus. Jezus zegt over Zichzelf: ĪDe Mensenzoon moet omhoog geheven worden, zoals Mozes een de slang omhoog hief in de woestijnā.
Ik vertel even de voorgeschiedenis om het geheel begrijpelijker te maken: het volk was na de bevrijding uit Egypte tijdens hun tocht door de woestijn in opstand gekomen tegen God en tegen Mozes. Daarop kwamen er giftige slangen en veel mensen stierven daaraan. Als remedie kreeg Mozes de opdracht een bronzen slang te maken en die op een paal te zetten, zodat iedereen hem kon zien. Wie naar die bronzen slang opkeek zou niet sterven. En zo gebeurde het.
Aan dat verhaal herinnert Jezus zijn gesprekspartner. Dat is Nicodemus,
een belangrijke leraar in Israël. Het lijkt wel alsof Jezus ingaat
op vragen over het lijden:
Lijden, is dat nu een straf van God voor de zonde van de mensen?
Lijden, is dat noodzakelijk om te groeien en volwassen te worden?
Is lijden een natuurverschijnsel waar God niets mee te maken heeft?
Waarom is er lijden in de wereld? En waarom lijkt het alsof God er
niets aan doet? Ik weet niet of Nicodemus met die vragen zat, maar Jezus
reikt wel een antwoord aan.
Hebt u thuis een kruisje hangen? Kijkt u er weleens naar? Wat denkt
u dan? Denkt u dan: Wat zijn mensen toch wreed, dat ze een onschuldige
mens zoiets aan kunnen doen.
Of denkt u, waarom heeft God hem niet gered? Wie kan zijn zoon nu zo
laten lijden?
Wat denkt u als u kijkt naar het kruis?
Weet u wat Jezus denkt? Het staat in het Evangelie. Hij zegt: ĪZozeer heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegevenā. Voor Jezus is het kruis het hoogtepunt van liefde, niet alleen van zichzelf maar ook van de Vader. Zozeer heeft God de wereld liefgehad.
Die wereld, dat zijn wij, hier in de kerk, daarbuiten, gelovigen, ongelovigen, groot en klein. God heeft ons lief, zo lief, dat Hij zijn eniggeboren Zoon geeft. De Zoon heeft ons lief, Hij geeft Zichzelf en Hij geeft ons de Geest.
Als Jezus dat oude voorbeeld gebruikt van die koperen slang, dan moet dat ook iets voor ons betekenen. De hongerdoek helpt ons daarbij. Wat is het kwaad dat door Jezus wordt overwonnen? Je ziet het onderin, de hoogmoed van de toren van Babel onderaan rechts. De oorlog, geweld, misbruik in het midden, waarvoor de bootvluchtelingen links onderaan een goed heenkomen zoeken. In de eerste lezing hoorden we nog meer kwaad: ĪIn die dagen maakten ook al de voornaamste priesters en het volk zich herhaaldelijk schuldig aan de gruweldaden van de heidenenā. Als u in onze dagen van allerlei mistoestanden hoort, bij politici, bij priesters, bij de hooggeplaatsten, in het onderwijs, in de medische wereld, in het bedrijfsleven, dan weet u dat die bekoring in alle tijden heeft geheerst.
Wat goed dat onze paus zo duidelijk een Mea Culpa heeft uitgesproken, naar alle groeperingen. Is hijzelf dan schuldig aan het een of ander. Neen, juist hij heeft in de oorlogstijd Joden geholpen, heeft zich ingezet om antisemitisme te doorbreken. Maar juist als hoofd van die tweeduizend jaar oude Katholieke Kerk, voelt hij zich mede verantwoordelijk voor zoveel misbruik en onrecht dat in de naam van God, in de naam van de Kerk of in de naam van het geloof is gedaan. Hij wil de Kerk zuiveren en ieder van ons bewust maken dat zoān zuivering nodig is. Daarom draagt hij het kruis. Niet alleen het kruis van een bijna uitgeput lichaam, ook het kruis van een wereldkerk op zijn schouder, en nu het kruis van de schuldbelijdenis.
Hoe zou het zijn als bisschoppen en priesters in Nederland ook hun Mea Culpa zouden uitspreken. Vanwege al het misbruik door priesters begaan. Het onrecht door kerkelijke functionarissen bewerkt. In het verleden tot in het heden. Vanwege al het goedpraten en tegelijk mensen tekort doen? Zou het overkomen? Zou het wonden genezen?
En hoe zou het zijn als de regering schuld uitspreekt voor alle onrecht in de eeuwen begaan in naam van de wet, gesjoemel met belastinggeld, onrechtvaardige wetgeving.
En hoe zou het zijn als de medische wereld en de wetenschap haar Mea Culpa uitspreekt over het omgaan met het leven en de schepping, geboren en ongeboren, jong en oud, over experimenten of onzorgvuldigheid en geldelijk gewin.
Niet namens al die goede harde werkers, in de kerken, in de regeringen, in de medische wereld, maar vanwege wat er niet goed was. Omdat de Kerk de oudste is, mag ze daarin ook voorgaan. Maar hoe zou het zijn als anderen zouden volgen? I had a dream.
Het kruis. Er is maar één weg, de weg van de grotere liefde, van de goddelijke liefde, dat is de weg van het kruis dragen en zo opstijgen tot de hoogte van Jezus Zelf. Opdat het paradijs bovenaan de hongerdoek zich kan herstellen, Gods Koninkrijk. Amen.