Preek op de negende zondag door het jaar B, serie 1999-2000, B2000ZDJ09.html.
In de parochiekerk van de H. Bartholomeus te Poeldijk, door pastoor
Michel Hagen,
za/zo 4/5 maart 2000, 10.00 uur. A.M.D.G.
Thema za. / zo.: De sabbat eren
Zang za. / zo: Cantor / herenkoor
E.L. za.: Deut. 5, 12-15
EV.: Mc. 2, 23 - 3, 6
Homilie
Waar gaan we het over hebben? Over de sabbat. Laatst hoorde ik iemand zeggen: "die zoon van jou krijgt geen zegen over zijn kas. Ik zag hem laatst op zondag de grond omspitten". Ach, laat hem toch, zijn werk is zijn hobby, daar heeft hij plezier in.
Kent u de discussies nog over wel of niet je auto wassen op zondag, wel of niet een schilderijtje ophangen, wel of niet een klusje doen etcetera. We hadden er een gezegde voor: "een zondagssteek houdt geen week", dat sloeg dan oorspronkelijk op kleding verstellen of breien of haken. In de protestantse kerken waren die discussies vaak nog veel heftiger. Protestantse kinderen konden met jaloerse blikken kijken naar katholieke kinderen die lekker gingen fietsen met vader en moeder, of die naar het zwembad gingen en zelfs dansen. Mocht dat allemaal op de zondag?
Inmiddels zijn we in een nieuw millennium beland en is deze discussie iets uit de vorige eeuw. Wie maakt zich daar nog druk over. We staan op de rand van de 24-uurs economie. Vierentwintiguurs economie? Ach het zal wel los lopen in Poeldijk, net als de annexatie, daar maken we ons geen zorgen over. Totdat je wakker wordt en merkt dat je mee moet, en je in allerlei dingen gaat merken wat voor invloed het heeft, dingen waar je niet aan had kunnen denken; de maatschappij gaat die kant op en je kunt niet achter blijven. Over de vierentwintig uurs economie hebben we het eerder gehad, daar wil ik nu niet op ingaan. Wel op de vraag wat het nu betekent om de dag des heren te heiligen.
Een vraagje; wat doet u met uw verjaardag? Wat doet u met uw trouwdag? Wat doet u met de sterfdatum van uw dierbare? Wat doet u met een 25 jarig jubileum, of dat nu op de zaak is of in het huwelijk? Van zo'n dag maak je wat, dat doe je samen. Anderen verrassen je, een feestontbijt of een muzikaal onthaal op bed, gezellig Îs-avonds met de familie bij elkaar, er zijn gezinnen die heel trouw zijn aan de verjaardagen of die van de trouwdag elk jaar een bijzondere dag met het gezin maken.
Wat is nu de link met de zondag. We gedenken dat er een is die de dood heeft overwonnen, een die eerst uit liefde voor ons is gestorven. Daarom is die dag zo bijzonder. Maar laten we nog even iets uitleggen.
De sabbat is de zaterdag, de zevende dag. Het zevendagen-verhaal noemt de zaterdag als de dag waarop God rustte van het enorme werk van de schepping. Is God dan moe? Stopt God dan met werken? Natuurlijk niet. Jezus zegt ergens anders: "mijn Vader werkt altijd, en Ik ook". Door te rusten geeft God in het scheppingsverhaal een voorbeeld aan de mens. Na arbeid is het tijd om te rusten. Niet God heeft dat nodig, maar wij.
Dat is het eerste. God geeft de mens een voorbeeld. Rust uit, je hebt het nodig. Als je daar niet voor zorgt loop je tegen een burned out syndrom aan, of overspannenheid, dan krijg je een nieuwe verslaving en wordt je een "workaholic". Het gaat God om ons. Dat is het eerste.
Maar het gaat verder. De eerste lezing spreekt over heilig. "Onderhoud de sabbat, die moet heilig voor u zijn". Het woord "heilig" vraagt in onze tijd een nieuwe uitleg, net als het tegenovergestelde, het woord "zonde". De eerste Christenen begrepen dat en hebben het later doorgetrokken naar de zondag; het bracht een nieuw woord in omloop, de zondagsheiliging.
Wat kan de Bijbel nu bedoelen met een heilige sabbat. Het komt er op neer dat de rust van de sabbat een heilige rust is. Niet alleen zomaar niets doen, maar rusten met God in gedachten. Deze rust heeft rechtsreeks met God te maken. Rust als een goddelijk medicijn, voorgeschreven door de goddelijke geneesheer. Vind u het gek dat de Farizeeën en Herodianen daarvoor opkomen. Dat is niet niks. Als Jezus daar verandering in wil brengen, dan tast Hij iets heiligs aan.
Maar Jezus tast niet iets heiligs aan, Hij herstelt het juist, Hij maakt het heilige weer heel, zoals het oorspronkelijk door God bedoeld was. Ziet u wat de Farizeeën en Herodianen doen aan het einde van de lezing? Ze maken plannen om Jezus uit de weg te ruimen. Plannen maken om iemand te doden, dat is pas schending van de sabbat. Jezus zelf was er al alert op. Hij vroeg: "is het niet eerder geoorloofd goed te doen dan kwaad, iemand te redden dan te doden". De sabbat is er om de mens te redden. Zij zijn erop uit om Hem te doden. Zo zien we hoe het kwaad werkt. Onder het mom van iets goeds, sluit het kwaad naar binnen.
Als we dat nu eens als uitgangspunt nemen, we zien en horen wat Jezus doet en zegt. "De sabbat is er om de mens te redden." Redden van wat? Ik noem er een paar. Redden van:
De koorts waardoor we altijd maar bezig moeten zijn.
De koorts waardoor ons werk ons helemaal in beslag neemt.
De koorts van alles perfect willen doen.
De angst niet genoeg te krijgen of achter te blijven bij anderen.
De angst minder winst te maken dan anderen.
De angst voor lui versleten te worden.
De gulzigheid naar altijd meer.
Redden van de wereld die met haar bekoorlijkheid de mens gevangen houdt,
van de idee dat we alles zelf moeten doen.
van de gedachte dat het niet tot morgen kan wachten.
De zondagsrust is een geneesmiddel, dat we helaas steeds vaker vergeten in te nemen. Wat je op de zondag altijd mag doen is een zieke bezoeken, tijd maken voor bezinning, voor een wandeling samen, voor gebed. Het hoogtepunt van de zondag voor een Christen mag zijn de viering van Jezus' verrijzenis, want daarmee is de eerste zondag begonnen. Ook die viering is er om de mens te redden. Er zou nog veel over te zeggen zijn. Maar laten we de Goddelijke geneesheer volgen, zijn raadgevingen aannemen. Het zal óns redden en onze kinderen en nog veel meer. Het maakt ons weer heel, heilig, zoals God ons heeft bedoeld. Amen.