Preek tijdens de vijfde zondag van Pasen door het jaar B, serie 1999-2000,
B2000TZP05.html. In de parochiekerk van de H. Bartholomeus te Poeldijk,
door pastoor Michel Hagen, za/zo. 20/21 mei 2000, 19.00/10.00 uur.
A.M.D.G.
Zang za/zo: Jongerenkoor / Herenkoor.
Thema: Vrienden / Niet los maar verbonden.
E.L. zo: Hand. 9, 26-31
EV. za/zo: Joh. 15, 1-8
Homilie
Gisteravond hadden de jongeren voor de jongerenviering het thema vriendschap gekozen. Verbondenheid met elkaar, net als de wijnrank aan de wijnstok. Het maakte ook bij mijzelf herinneringen wakker over vriendschap.
Het was, denk ik rond 1970 of iets later. Een buurjongen in de straat waar ik woonde en ik hadden allebei een scooter, maar dan een echte, een waar je een motorrijbewijs voor nodig hebt. We hadden hem zelf opgeknapt, hij had een Heinkel en ik een Zündapp. We hielden allebei van sport, deden aan turnen en gewichtheffen. We maakten ritten op de scooter, tentje mee, tot in de ochtend blijven praten over alles wat het leven interessant maakt, over meisjes en techniek, dikwijls ook over God en over het geloof. Na militaire dienst ben ik hem wat uit het oog verloren, hij werkte op de grote vaart als radio-officier, de man voor de communicatie, hij zorgde voor verbinding met het vasteland. Een belangrijke baan, vooral wanneer een schip in nood verkeert. Ik had op een goed moment zijn adres niet meer maar we hebben elkaar later toch nog een keer ontmoet bij zijn werk. In die periode was door een verkeersongeluk zijn vrouw plotseling overleden. Hij bleef achter met een dochtertje.
Wat maakt een vriend tot een echte vriend. Het is vaak niet goed te definiëren. Is het de uitdaging die je in elkaar ziet of juist de overeenkomst in gedachten. Of gaat het om het medeleven? Om die reden zit het me al jaren niet lekker dat ik niet meer weet waar hij woont. Vriendschap zonder verbondenheid houdt iets onvolledigs, iets onvoldaans. Ik heb ook andere vrienden uit diezelfde jaren met wie ik wel contact heb gehouden en al zoeken we elkaar maar af en toe op, de band is goed en blijft goed.
Toch zijn er ook vriendschappen die om meer vragen. Dat zijn bijvoorbeeld de vriendschappen die uitgroeien tot verkering, vriendschap waarbij je dagelijks contact zoekt, al is het via een mobieltje, een chatbox of e-mail, even een teken van leven dat je er bent. Tegen zijn leerlingen zegt Jezus op een goed moment, ik noem jullie geen knechten meer, een knecht doet alleen wat hij krijgt opgedragen. Ik noem jullie vrienden, want ik heb voor jullie geen geheimen. Alles wat de Vader Mij zegt, zeg Ik jullie.
En een andere keer zegt Jezus: ‘Een mens kan geen grotere liefde hebben dan dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden’. Zo kom je een beetje op het spoor hoe Jezus over vriendschap denkt. Echte vriendschap veronderstelt echte liefde. En echte liefde betekent dat je heel veel kunt geven. De grootste liefde maakt dat je zelfs je leven kunt geven.
Maar vriendschap vraagt verbondenheid. Een van de oorzaken waardoor sommige huwelijken spaak lopen is dat ze die verbondenheid niet voeden. Een duidelijk voorbeeld hoorde ik een poosje geleden: Ze troffen elkaar al bij de ontgroening. Hij ging studeren voor werktuigbouwkundig ingenieur, zij voor journalist. Ze betrokken samen al snel een flatje, dat was goedkoper, en ze hielden echt van elkaar. Tijd voor elkaar was er weinig, samen praten lukte wel, maar het ging dan toch meestal over de vrienden, over de studie, over de studentenvereniging, over de sport waar ze allebei van hielden. Maar nooit over wat ze echt voor elkaar voelden of waar ze zich aan stoorden, die korte tijd die ze samen waren moest je niet verknallen. Zo ging het ook toen ze allebei een baan kregen, mooie carrières, maar hun verbondenheid groeide niet meer, integendeel. Het verhaal is klassiek, beiden ontmoetten een collega, waar het ineens enorm mee klikte. En, ... wat niemand had verwacht ..... , het was zo’n leuk stel ..... , dat die nu uit elkaar gingen .....
Vrienden, verbondenheid. Jezus zegt: Blijf met Mij verbonden, letterlijker: Blijf in Mij. Zoals een wijnrank aan de wijnstok, zoals de tak aan de boom. Is dat niet gek, met Jezus verbonden blijven? Hoe kan dat nu? Hij 2000 jaar geleden, wij nu. Met God verbonden zijn, hoe kan dat nu? God, onzichtbaar, onnoembaar, ongrijpbaar, wij hier, mensen van vlees en bloed. Hoe kun je nu met God verbonden zijn.
Het is gek, maar juist dat beeld van die druivenboom laat dat heel goed zien. Waar gaat het de kweker, de wijbouwer om? Om goede druiven, goede vruchten, die goede wijn opleveren. Als Jezus nu die druivenboom is en wij de ranken, wat zijn dan de druiven? Dat is wat wij doen, wat wij voor anderen over hebben. Bij Jezus is vriendschap een werkwoord, niet zozeer ontvangen maar geven, een vriend zijn voor anderen is voor Hem belangrijker dan of anderen vrienden zijn voor jou. Als we allemaal wachten op wat vrienden voor ons over hebben, dan zal er nooit echte vriendschap zijn, dan komen er nooit echte daden van liefde, liefde zonder egoïsme, liefde die er echt is voor de ander.
Wat Jezus voor ogen staat is vriendschap en liefde in zijn puurste vorm, helemaal echt, zonder spoor van eigenbelang. Zo’n vriendschap, zo’n liefde geeft goede vruchten, die bouwt op, die maakt mensen één en overwint verdeeldheid.
Daarom zegt Jezus: blijft in Mij. Hij is degene die echt liefheeft, daarom noemt Hij zich de goede Herder, de ware Wijnstok. Het gaat erom door wie wij ons laten voeden. Als wij ons laten voeden door de wijnstok van de wereld, een wereld waarin het vooral om de mens zelf draait, wanneer wij vooral verbonden zijn met een wereld waarin liefde meer iets van het lichaam is en genieten prioriteit heeft, dan zullen we uiteindelijk geen goede vruchten dragen. Maar laten wij ons voeden door Hem, blijven wij met Hem verbonden, dan groeit in ons ook diezelfde echte liefde, de basis voor echte vriendschap. Dan draag je zelf vrucht waarvan God de Vader zegt, dat zijn vruchten naar mijn hart, dat wordt goede wijn, vreugdewijn. Bij alle vriendschappen in mijn leven is er een gekomen die al de anderen overtreft, de vriendschap met Christus. Dat is geen vriendschap met een dode, maar met de levende.
Hoe blijven wij in Hem? Door ons geestelijk te voeden, keer op keer, hier in het weekend, dagelijks door gebed, door kritisch te kijken naar jezelf en steeds te streven naar beter. Jezus voedt ons hier op twee manieren. Zijn woord klinkt en als je dat herkouwt, er op doordenkt dan ga je het beter begrijpen en gaat het je leven sturen. Hier voedt hij ons vervolgens met het Eucharistisch Brood, zijn teken waardoor we met Hem verbonden blijven.
Dat alles met slechts één bedoeling. Dat wij net zulke vrienden worden als Hij was, voor zijn leerlingen toen en voor ons, zijn leerlingen vandaag. Ik hoop van harte dat wij allen dat mogen ervaren. Dan zullen we werkelijk gaan begrijpen waarom Hij zijn Kerk heeft gesticht en wat voor hoog ideaal Hij met ons heeft. Amen.